جايگاه آزمايش شما دنيا است، حساب و كتاب شما نيز مربوط به آن است، هم اعمالى كه در آن انجام داديد و هم نعمت‌هايى كه خدا در آن به شما داده است.

نكته‌

همه جا و هميشه دعوت به تقوا

همان‌گونه كه ملاحظه كرديد، نخستين سخن بعد از حمد و ثناى الهى در اين خطبه، پيرامون دعوت به سوى تقوا است، كه تمام اسباب سعادت انسان، در آن جمع است و نشانه شخصيّت او و كرامتش در پيشگاه خدا است و برترين زاد و توشه سفر آخرت مى‌باشد.

نكته بسيار جالب در اين فراز آن است كه امام عليه السّلام تنها توصيه به تقوا نمى‌كند، بلكه بر تمام امورى كه مى‌تواند انگيزه تقوا باشد، اشاره مى‌فرمايد: نعمت‌هاى گوناگون الهى، محدود بودن عمر آدمى، احاطه علمى خداوند بر انسانها و اعمالشان، درسهاى عبرتى كه در زندگى پيشينيان و حتّى مردم امروز نهفته است و همچنين توجّه به اين معنا كه اين جهان، سراى امتحان است و خداوند، پيامبران و كتب آسمانى را براى انذار بندگان، بسيج فرموده است و اين نهايت فصاحت و بلاغت است كه در عباراتى كوتاه، مسأله بسيار مهمّى، همچون تقوا به عالى‌ترين وجه مورد تأكيد قرار گرفته است.

به راستى، هر گاه انسان در اوصاف ده‌گانه‌اى كه در اين فراز از خطبه براى خداوند ذكر شده است بينديشد، شكوفه‌هاى تقوا و پرهيزگارى بر شاخسار وجودش نمايان مى‌شود، چگونه ممكن است انسان نعمت‌هاى گوناگون الهى را مورد دقّت‌