«دعا» درياى موّاجى است كه گوهرهاى فضايل اخلاقى را در درون خود پرورش مى‌دهد.

هر نفسى كه با «دعا» همراه است، ممدّ حيات است و مفرّح ذات، و هر دلى كه با نور «دعا» قرين است، با تقواى الهى همنشين! «دعا كننده» وصول به مقاصد شخصى خود را از خدا مى‌طلبد و خداوند تربيت و پرورش روحانى او را از طريق دعا مى‌خواهد و بقيه بهانه است.

از اينجا مى‌توان گفت: «دعا» اكسير اعظم، كيمياى سعادت، آب حيات و روح عبادت است، همان گونه كه در حديث وارد شده‌

«الدّعاء مخّ العبادة».

[1] جالب اين است كه طبق گواهى قرآن، ارزش انسانها در پيشگاه پروردگار به خاطر دعاهاى آنها است‌ «قُلْ ما يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي لَوْ لا دُعاؤُكُمْ». [2] چرا چنين نباشد؟ در حالى كه «دعا» از يك سو: انسان را به سراغ «معرفةاللّه» و شناخت و عشق معبود مى‌فرستد تا از طريق توسّل به اسماء و صفات حسنايش، بر سر سفره رحمتش بنشيند، پيوند ناگسستنى با او بر قرار سازد و از اين خوان رحمت، توشه برگيرد.

از سوى ديگر: «دعاكننده» را به سراغ تحصيل شرايط اجابت دعا مى‌فرستد كه نخستين آنها توبه از گناه و پاكسازى درون و برون از آلودگى به معاصى است.

و از سوى سوم: «دعا» انسان را به تلاش، جهت بر طرف ساختن موانع استجابت وامى‌دارد كه ساده‌ترين آنها پاك و حلال بودن مأكول و ملبوس و پرهيز از اموال حرام و سعى و كوشش براى اداى حقوق ديگران و ترك گناهانى همچون غيبت و تهمت و شراب و قطع رحم است كه از موانع مهمّ اجابت دعا شمرده شده است.

به همين دليل مى‌توان گفت: آنچه از ناحيه خود «دعا»، به انسان مى‌رسد، بسيار

[1] بحار الانوار، جلد 90، صفحه 300.

[2] سوره فرقان، آيه 77.