نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 262
مىبرد، عرضه مىدارد: «الهى نگاههاى اشارتآميز (زيانبار) و سخنان بىفايده،
و خواستههاى نابجاى دل، و لغزشهاى زبان، مرا عفو فرما!» اللّهمّ اغفر لي رمزات [1] الألحاظ [2]، و سقطات [3] الألفاظ، و شهوات الجنان، و هفوات [4] اللّسان.
در واقع اشاره به بخشى از گناهان چشم و زبان و دل مىكند كه گاه از خطرناكترين
گناهان انسان است.
نگاههاى تحقيرآميز به مؤمنان و اشارات آميخته با هتك و غرور، همچنين سخنان
بىمطالعه كه گاه سرچشمه كينهها و نفاقها و اختلافات مىشود و آبروى مسلمين را
بر باد مىدهد و نيز تمايلات شهوتآلود دل، كه انسان را به سوى هر گناهى دعوت
مىكند و نيز لغزشهايى كه بر اثر بىتوجّهى به هنگام سخن گفتن رخ مىدهد و سرچشمه
مفاسد عظيمى مىشود، همه و همه از دشمنان سعادت انسان است و هنگامى كه امام عليه
السّلام از خداوند در برابر آنها تقاضاى بخشش مىكند، عملا به همه هشدار مىدهد كه
مراقب اين چهار مسأله مهم باشند و گناه آن را كوچك نشمرند.
تفاوت «رمزات الألحاظ» (نگاههاى اشارت آميز) و همچنين «شهوات
الجنان»
[1] «رمزات»: جمع رمزة (بر وزن غمزه)
به معناى اشاره با چشم و آبرو و گاه با لبها است و بعضى گفتهاند «رمز» در اصل به
معناى حركت دادن لبها براى بيان مطلبى است، بىآنكه صدايى در آن باشد و گاه به
معناى اشاره با چشم و ابرو مىآيد.
[2] «الحاظ» جمع «لحظ» (بر وزن محض)
به معناى نگاه كردن با گوشه چشم است و اين كارگاهى به منظور بىاعتنايى و تحقير
نسبت به چيزى انجام مىشود و گاه براى استهزا يا سخريّه و يا عيبجويى!
[3] «سقطات» جمع «سقط» (بر وزن فقط)
به معناى هر چيز پست و بىارزش است: خواه متاع پست و بىارزش باشد يا سخن يا فعلى
اينچنين. ولى از بعضى منابع لغت چنين استفاده مىشود كه «سقطات» جمع «سقطه» (بر
وزن دفعه) به معناى لغزش است، بنابراين
«سقطات الألفاظ» اشاره به لغزشهايى است كه انسان در تعبيرات
و سخنان خود مرتكب مىشود و گاه منتهى به گناهانى مىگردد. بنابراين با «هفوة»
معناى مشابهى پيدا مىكند.
[4] «هفوات» جمع «هفوه» (بر وزن دفعه)
به معناى لغزش است: خواه در سخن باشد يا در عمل. اين مادّه به معناى سرعت نيز آمده
است و از آنجا كه سرعت، سبب لغزش مىشود، هر دو معنا به يك ريشه باز مىگردد.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 262