2- دگرگونى در روش زندگى خلفا و استفاده از روش پادشاهى روم و ايران.

3- چگونگى مصرف بيت المال. در دوره «معاويه» بيت‌المال به صورت ثروت شخصى شاه و دودمان شاهى درآمد و كسى نيز نمى‌خواست درباره حساب و كتاب بيت‌المال از حكومت باز خواست كند.

4- پايان آزادى ابراز عقيده و امر به معروف و نهى از منكر. اين روش از عهد معاويه با كشتن «حجر بن عدى» آغاز شد.

5- پايان آزادى دستگاه قضايى اسلام.

6- خاتمه حكومت شورايى.

7- ظهور تعصّبات نژادى و قومى.

8- نابودى برترى قانون. [1]

2- مسخ و تحريف حقايق و معارف اسلامى، مانند:

1- ناسزا و دشنام‌گويى نسبت به ساحت مقدس اميرالمؤمنين على عليه السّلام و جعل احاديث در مذمّت آن حضرت و مدح معاويه.

معاويه خود مى‌گفت سبّ و لعن على عليه السّلام بايد آن قدر گسترش يابد تا كودكان با اين شعار بزرگ شده و جوانان با آن پير شوند و هيچ كس از او فضيلتى نقل نكند. [2] وقتى از «مروان حكم» سؤال شد كه چرا چنين مى‌كنيد؟ در پاسخ گفت: «لا يستقيم لنا الأمر إلّا بذلك، حكومت جز به اين صورت براى ما سامان نمى‌يابد.» [3] «ابن ابى الحديد» نوشته است كه معاويه گروهى از صحابه و تابعين را بر انگيخت تا بر ضدّ «امام على عليه السّلام» احاديثى نقل كنند. از جمله آنها «ابوهريره»، «عمرو بن العاص»، «مغيرة بن شعبه» و «عروة بن زبير» بودند. [4]

[1] خلافت و ملوكيّت، صفحه 188 تا 207، به نقل از تاريخ سياسى اسلام، جلد 2، صفحه 407- 408.

[2] شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، جلد 4، صفحه 57.

[3] انساب الاشراف، جلد 1، صفحه 184، به نقل از تاريخ سياسى اسلام، جلد 2، صفحه 409.

[4] شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، جلد 4، صفحه 63.