نكته‌ها

1- سعيد بن عاص را بهتر بشناسيم‌

همان گونه كه در شرح خطبه، گفته شد «سعيد بن عاص» والى مدينه هداياى مختصرى خدمات امام عليه السّلام آورد، در حالى كه اظهار مى‌داشت، بيشترين هديه بعد از هديه‌اى است كه براى «عثمان» آورده است. گويى مى‌خواست منّتى از اين جهت بگذارد كه امام عليه السّلام جواب قاطعى به او فرمود.

«سعيد» از طائفه «بنى اميّه» و از دودمان قريش است و زمان پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله را درك كرد و از فرماندهان لشكرهاى فاتح اسلام بود. در واقع در دامان «عمر بن خطاب» پرورش يافته بود و عثمان او را والى كوفه كرد. هنگامى كه به كوفه آمد خطبه‌اى خواند و اهل كوفه را به دشمنى و خلاف متهم ساخت. مردم كوفه شكايت او را به عثمان كردند و عثمان سرانجام او را به مدينه بازگرداند و او تا هنگامى كه مردم بر ضد عثمان قيام كردند، در مدينه بود و از او دفاع مى‌كرد و با انقلابيون به مقابله برخاست، تا اين كه عثمان كشته شد. او ناچار به سوى مكّه رفت و در آنجا بود تا زمانى كه «معاويه» غصب خلافت نمود. «معاويه»، «سعيد» را براى حكمرانى مدينه انتخاب كرد و او تا پايان عمرش بر مدينه حكومت مى‌كرد. او در جنگ «جمل» و «صفّين» كناره‌گيرى كرد و به هيچ يك از دو طرف نپيوست. مردى متكبّر و خشن و سختگير بود و در سخن گفتن مهارت داشت. قصر بزرگى در مدينه براى خود ساخته بود كه آثارش سالها باقى ماند. مرگ او در سال 53 يا 59 هجرى اتّفاق افتاد [1].

2- بنى اميّه را بهتر و دقيقتر بشناسيم‌

بنى اميّه طايفه‌اى از قريش هستند كه به «اميّة بن عبد شمس بن عبد مناف»

[1] الأعلام زركلى، جلد 3، صفحه 96.