نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 244
دوشيدن شير شتر!» (إنّ بني أميّة ليفوّنني [1] تراث محمّد
صلّى اللّه عليه و آله تفويقا).
تعبير «يفوّقوننى»- از مادّه «فواق النّاقة» يعنى يك بار شير شتر را دوشيدن-
اشاره لطيفى به كمى هداياى آنهاست، گويى خلافت، به منزله مركب راهوار شيردهى است
كه آنها از همه چيزش بهره مىگيرند و گه گاه تنها به اندازه يك بار دوشيدن، در
اختيار آن حضرت قرار مىدهند. بعضى گفتهاند: «فواق» مفهومى كمتر از اين دارد و
آن، به اندازه مقدار شيرى است كه در يك بار فشار دادن انگشتان، بر پستان حيوان،
فرو مىريزد و مطابق اين تفسير، تعبير امام عليه السّلام بسيار گوياتر خواهد بود.
تعبير به «تراث محمّد» ممكن است اشاره به فدك و مانند آن باشد و يا اشاره به
كلّ برنامههاى اسلام كه در مفهوم وسيع ميراث، داخل مىشود، زيرا تمام شكوفايىهاى
اقتصادى كشور اسلام، به بركت آيين پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله صورت گرفت و
رهين خدمات آن حضرت بود، بنابراين، همه آنها ميراث محمد صلّى اللّه عليه و آله
محسوب مىشود و على عليه السّلام سهم عظيمى، نه تنها به خاطر خويشاوندى بلكه به
خاطر جانفشانىهايش در طريق اسلام، در آنها داشت.
درست است كه على عليه السّلام زندگى زاهدانهاى داشت، ولى هميشه در عصر پيامبر
صلّى اللّه عليه و آله سهم خود را از غنايم مىگرفت و به نيازمندان مىداد.
سپس در ادامه اين سخن مىافزايد: « (آنها با اين كار خود، نمىتوانند مرا فريب
دهند و از تصميم نهايى باز دارند) به خدا سوگند! اگر زنده بمانم آنها را از صحنه
[1] «ليفوّقوننى» از مادّه «فواق» (بر
وزن رواق) به گفته بسيارى از علماى لغت، در اصل به معناى فاصلهاى است كه در ميان
دو مرتبه دوشيدن شير از پستان مىباشد و بعضى آن را به معناى فاصلهاى كه ميان
بازكردن انگشتان و بستن آن به هنگام دوشيدن شير است، مىدانند و از آنجا كه پستان
بعد از دوشيدن شير، در استراحت فرو مىرود، اين واژهگاهى در معناى آرامش و
استراحت نيز بكار رفته و «افاقه مريض» يا «افاقه ديوانه» هنگامى كه سالم شود و يا
بر سر عقل آيد، به همين مناسبت است. اين واژه در كلام بالا اشاره به مقدار كمى از
مال است كه «بنى اميّه» از «بيت المال» در عصر عثمان در اختيار امام عليه السّلام
مىگذاشتند.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 244