پسر عمويى كه برادر و جانشين و وصىّ و همگام و همراه با او بود، بنابراين، در حقّانيت خود و مسيرى كه در پيش داريد كمترين ترديدى به خود راه ندهيد و با دشمن ستمگر، با قوّت و قدرت پيكار كنيد! اين در حالى است كه دشمن شما، فرزند دشمن شماره يك پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله يعنى «ابوسفيان» است كه در باطل بودن ادّعاى او نسبت به خلافت، جاى هيچ گونه ترديدى نيست!! تكيه كردن امام عليه السّلام روى نسبت نزديكش به پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله علاوه بر اينكه يك اصل شناخته شده در ميان عقلاست- كه نزديكان هر كس را آشناترين افراد به مكتب او مى‌دانند، مگر اينكه خلافش ثابت شود- مى‌تواند اشاره به «حديث ثقلين» باشد كه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله مردم را بعد از خود، به پيروى از اهل بيت عليه السّلام در كنار پيروى از قرآن، دعوت نموده است.

سپس در ادامه اين سخن، امام عليه السّلام دو دستور مهم را- كه در واقع لازم و ملزوم يكديگرند- گوشزد مى‌كند، مى‌فرمايد: «پى در پى (بر دشمن) حمله كنيد و از فرار شرم نماييد! چه اينكه فرار از جهاد، ننگى است كه در نسل‌هاى آينده شما نيز مى‌ماند و آتشى است كه در روز حساب دامان شما را فرا مى‌گيرد!» (فعاودوا الكرّ، و استحيوا من الفرّ، فإنّه عار في الأعقاب، و نار يوم الحساب).

اشاره به اينكه، اوّلا: نبايد انتظار داشته باشيد كه در يك حمله، شيرازه لشكر دشمن درهم بريزد، بلكه بايد با ضربات پى در پى، دشمن نيرومند خود را ضعيف و ضعيف‌تر و سپس متلاشى سازيد! و ديگر اينكه: هرگز فكر فرار از جهاد در سر نپرورانيد، كه لكّه ننگ آن، نه تنها بر دامان شما مى‌نشيند كه نسل‌هاى آينده شما نيز از اين عار و ننگ بى‌نصيب نخواهند بود [1] و شما را به آتش خشم خداوند، در

[1] توجّه داشته باشيد كه تفسير فوق بر اين اساس است كه «اعقاب» جمع «عقب» (بر وزن نسب) به معناى نسل‌هاى آينده باشد و اگر آن را جمع «عقب» (بر وزن قفل) كه به معناى عاقبت كار است، بدانيم مفهوم جمله چنين مى‌شود كه: «فرار از جهاد، عاقبت كار شما را ننگين مى‌سازد» ولى تفسير اوّل مناسب‌تر است.