نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 631
الرّجل منّا و الآخر من عدوّنا يتصاولان [1] تصاول الفحلين، يتخالسان [2] أنفسهما
أيّهما يسقي صاحبه كأس المنون، فمرّة لنا من عدوّنا و مرّة لعدوّنا منّا).
اشاره به اين كه لزومى ندارد كه لشكريان حق در تمام مراحل نبرد با باطل پيروز
شوند، ممكن است گاهى پيروز و گاهى مغلوب گردند، ولى سرانجام طبق وعده الهى
پيروزند. بنا بر اين انتظار نداشته باشيد كه در مراحل جنگ ما با شاميان هيچ مشكلى
پيش نيايد و هرگز بروز مشكلات را بهانه و دستاويز براى سرپيچى از فرمان پيشواى خود
قرار ندهيد. برويد و تاريخ زندگى اصحاب محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را
مطالعه كنيد و از آن درس بگيريد. به همين دليل در ادامه اين سخن مىافزايد:
«هنگامى كه خداوند صدق و اخلاص ما را ديد ذلّت و خوارى را بر دشمنان ما نازل كرد و
پيروزى و نصرت را به ما عنايت فرمود تا آنجا كه اسلام در همه جا استقرار يافت و در
كشور پهناور خود جاى گرفت».
«فلمّا رأى اللّه صدقنا أنزل بعدوّنا
الكبت[3] و
أنزل علينا النّصر، حتّى استقرّ الإسلام ملقيا جرانه [4] و متبوّئا أوطانه».
در واقع امام عليه السّلام در اينجا عامل اصلى پيروزى مسلمانان نخستين را شرح
مىدهد و تلويحا به عوامل ناكامى لشكر كوفه اشاره مىكند.
مىفرمايد: عامل اصلى پيروزى صدق نيّت است كه انگيزه پايدارى و پايمردى و
استقامت در برابر دشمن و انضباط كامل و اطاعت بى چون و چرا در برابر رهبرى
[1] «تصاول» از ماده «صول» (بر وزن
قول) به معنى پريدن روى چيزى است به عنوان قهر و غلبه و تصاول به حكم آن كه از باب
تفاعل است به معنى اين است كه دو نفر يا دو گروه به يكديگر حمله كنند.
[2] «تخالس» از ماده «خلس» (بر وزن
درس) به معنى ربودن و قاپيدن است به همين دليل به دزدانى كه كيف را مىزنند يا
اشياء ديگر را مىربايند و فرار مىكنند «مختلس» مىگويند و «تخالس» در موردى گفته
مىشود كه دو نفر قصد غارت و ربودن اشياء يكديگر را داشته باشند.
[3] «كبت» (بر وزن ثبت) به معنى بر
زمين زدن و خوار كردن و شكستن شخص يا چيزى است.
[4] «جران» البعير، به معنى قسمت جلو
گردن شتر است، كه به هنگام استراحت و آرامش كامل آنرا بر زمين مىنهد و اين تعبير
در خطبه بالا كنايه از گسترش اسلام و پيروزى مسلمين و استقرار اسلام در مناطق
مختلف جهان است.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 631