بخش دوم‌

فنظرت فإذا ليس لي معين إلّا أهل بيتي، فضننت بهم عن الموت، و أغضيت على القذى، و شربت على الشّجا، و صبرت على أخذ الكظم، و على أمرّ من طعم العلقم.

ترجمه‌

من، نگاه كردم و ديدم (براى گرفتن حق خود و مسلمانان) يار و ياورى جز خاندانم ندارم (به همين دليل، قيام نكردم، چرا كه) به مرگ آنان راضى نشدم و اين، در حالى بود كه چشم، بر خاشاك فرو بستم و با گلويى كه استخوان در آن گير كرده بود (جرعه تلخ حوادث را) نوشيدم و بر نوشيدن اين جرعه- كه تلخ‌تر از حنظل بود- شكيبايى كردم.

شرح و تفسير

صبر جانكاه‌

امام عليه السّلام در اين فراز از خطبه، به حوادثى كه بعد از رحلت پيامبر اسلام واقع شد، مخصوصا، داستان خلافت، اشاره كوتاه و پر معنايى مى‌كند و دليل قيام نكردن خود را براى گرفتن حق مسلّم خويش، يعنى خلافت رسول اللّه- كه در واقع حق مسلمانان بود- بيان مى‌كند، مى‌فرمايد: «من، نگاه كردم و ديدم (براى گرفتن حق خود و مسلمانان) يار و ياورى جز خاندانم ندارم، فنظرت فإذا ليس لي معين إلّا أهل بيتي».

واضح است كه قيام در مقابل آن گروه متشكّل- كه به شهادت تواريخ، قبل از