امام عليه السلام در اين گفتار پرمعناى خود زمانى را ترسيم مى‌كند كه نور هدايت الهى به خاموشى مى‌گرايد، آفتاب عالم‌تاب اسلام رو به افول مى‌نهد و مسلمانان راستين كم مى‌شوند و آن‌ها كه هستند براثر فشارها خانه‌نشين مى‌گردند، صحنه اجتماع به دست رياكارانى مى‌افتد كه قرآن را با صداى خوب مى‌خوانند و آن را با بهترين خط و زيباترين طبع آراسته مى‌كنند، نمونه ديگر رياكارى آن‌ها مساجد آباد و پرشكوه است، اين‌ها همه در حالى است كه در باطن، نه خبرى از تعليمات اسلام است و نه از اخلاق اسلام. بازيگران رياكار اين ميدان كه بدترين مردم روى زمين‌اند كارى جز فتنه‌گرى و خطاكارى ندارند و عجب اين‌كه اصرار دارند ديگران را هم به رنگ خود درآورند چراكه اگر آن‌ها مسلمان راستين باشند مانع كار آنان مى‌شوند پس بايد آن‌ها را نيز از اسلام بيرون بُرد تا راه براى پيشرفت اين گروه فتنه‌گر صاف و هموار شود.

البته خداوند تنها به مجازات آنان در عرصه قيامت اكتفا نمى‌كند بلكه در همين دنيا نيز آن‌ها را گرفتار انواع مصائب مى‌كند، اين مجازات‌ها ممكن است در اشكال مختلف جلوه‌گر شود، بلاهاى آسمانى، فتنه‌هاى زمينى، بيمارى‌هاى فراگير، قحطسالى و از همه بدتر سلطه گروهى بى‌رحم بر آن‌ها و كشت و كشتار آنان به دست اين گروه، فتنه‌هايى كه به‌قدرى پيچيده و متراكم است كه آگاه‌ترين مردم از حلّ آن عاجز مى‌شوند و ناچار حيران و سرگردان تماشاگر اين صحنه‌ها خواهند بود.

آيا آنچه امام عليه السلام از اين اوصاف براى مردم آن زمان بيان كرده اشاره به زمان خود اوست كه براثر حكومت‌هاى خودكامه و سلطه بنى‌اميه و نفوذ بازماندگان عصر جاهليت در مراكز قدرت اسلامى، مردم گرفتار چنين شرايطى شدند و يا اشاره به زمان‌هاى آينده مثلًا زمانى مثل زمان ماست.

جمله «يأتى» كه به‌صورت فعل مضارع است و همچنين «لا يبقى» و افعال‌