466 الْعَيْنُ وِكَاءُ السَّه.

امام عليه السلام فرمود:

چشم، نگهدارنده نشيمنگاه است. [1]

مرحوم سيد رضى در توضيح اين گفتار مى‌گويد: «اين كلام امام عليه السلام از تشبيهات عجيب است. امام عليه السلام نشيمنگاه را به مَشك تشبيه كرده و چشم را به بندى كه بر دهانه مشك مى‌بندند كه هرگاه بند را رها كنند مَشك نمى‌تواند آنچه در آن است نگهدارى كند، مشهور است كه اين سخن نخست از پيامبر صلى الله عليه و آله شنيده شده ولى جمعى آن از اميرمؤمنان عليه السلام نقل كرده‌اند، اين را مبرد در كتاب المقتضب در باب اللفظ بالحروف آورده و ما در كتاب مجازات آثار النبوية درباره اين‌

[1]. سند گفتار حكيمانه:

مرحوم خطيب در مصادر به آنچه مرحوم سيد رضى در ذيل اين كلام شريف آورده قناعت كرده و مى‌گويد: آن مرحوم در ذيل اين كلام ذكر كرده است كه مبرد آن را در كتاب مقتضب آورده و ما به همين قناعت مى‌كنيم. (مصادر نهج‌البلاغه، ج 4، ص 316).

اضافه مى‌كنيم اين كلام در بسيارى از كتب اهل سنت گاه از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و گاه از اميرمؤمنان عليه السلام نقل شده ازجمله: مسند احمد، ج 4، ص 97؛ تاريخ مدينه دمشق، ج 14، ص 25؛ تاريخ بغداد، ج 7، ص 95.