شرح و تفسير هماهنگى معقول با مردم‌

امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه اشاره به يك نكته لطيف اجتماعى مى‌كند مى‌فرمايد: «هماهنگى با مردم در اخلاقشان سبب در امان بودن از كينه‌توزى و دشمنى آن‌هاست»؛

(مُقَارَبَةُ النَّاسِ فِي أَخْلَاقِهِمْ أَمْنٌ مِنْ غَوَائِلِهِمْ‌)

. شك نيست كه هر قوم و جمعيت بلكه هر انسانى صفات و اخلاق ويژه خود را دارد و به كسانى علاقه‌مند است كه در صفات و اخلاق با او هماهنگ باشند، به آداب و رسومش احترام بگذارند و مطابق خواسته‌هاى او عمل كنند. هماهنگى با مردم در اين امور- البته در مواردى كه برخلاف شرع و عقل نيست- سبب مى‌شود كه آن‌ها انسان را از خود بدانند و با او رابطه دوستى برقرار كنند و همين امر سبب امنيت از كينه‌توزى و دشمنى آن‌ها مى‌شود.

البته همان‌گونه كه اشاره شد منظور، هم‌رنگ جماعت شدن در زشتى و بدى‌ها و آداب و رسوم غلط و كارهاى خلاف شرع و عقل نيست چراكه نه شرع به ما چنين اجازه‌اى را مى‌دهد و نه عقل و خرد.

در روايات اسلامى عنوان ديگرى مطرح است كه با آنچه در اين كلام شريف آمده قريب‌المضمون مى‌باشد و آن مسأله مدارا با مردم است.

در احاديث فراوانى به مدارا كردن با مردم توصيه و بر آن تأكيد شده است ازجمله اميرمؤمنان على عليه السلام مى‌فرمايد:

«دارِ النّاسَ تأمَنْ غوائِلَهُم و تَسْلَمْ مِن‌