اسلام به‌وجود آمد. اى كاش كلام اميرمؤمنان على عليه السلام را پذيرفته بود و آن‌همه آسيب‌ها به جهان اسلام نمى‌رسيد.

سنگينى حق به اين دليل است كه در بسيارى از موارد برخلاف ميل انسان است و اصولًا حركت كردن در مسير حق كار بسيار پيچيده و مشكل است و به گفته بعضى از دانشمندان مانند راه رفتن روى طناب است كه اگر اندك خطايى در آن شود انسان سقوط مى‌كند؛ در مسير حق نيز اگر انسان خطا كند در وادى باطل گرفتار خواهد شد. ولى به هر حال نتيجه حق بسيار گواراست، هم در دنيا باعث خشنودى بندگان خداست و هم در آخرت موجب سعادت جاودان و نجات ابدى است. بعضى آن را تشبيه به داروى تلخ شفابخشى كرده‌اند كه خوردن آن ناگوار اما نتيجه آن رهايى از بيمارى‌هاى خطرناك است.

اما به عكس، باطل، سبك و آسان است چراكه انسان هرگونه بخواهد آن را مطابق ميل خود تنظيم مى‌كند و به‌طور موقت از آن لذت مى‌برد ولى عاقبتى دردناك دارد؛ هم در اين دنيا مردم بر ضد او مى‌شورند و هم در آخرت گرفتار عذاب دردناك الهى مى‌شود. در داستان عمال عثمان نيز تاريخ مى‌گويد كه چه عاقبت ناگوار و بدى در انتظار او بود و چه مشكلات عظيمى براى جهان اسلام به‌وجود آورد. آرى انحراف از حق، آثار بسيار ناگوارى دارد.

شبيه همين كلام نورانى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به‌صورت ديگرى آمده است كه فرمود:

«الْحَقُّ ثَقيلٌ مُرٌّ، وَ الْباطِلُ خَفيفٌ حُلْوٌ، وَ رُبَّ شَهْوَةِ ساعَةٍ تُورِثُ حُزْناً طَويلًا

؛ حق، سنگين و تلخ است، و باطل، سبك و شيرين؛ ليكن چه بسا يك لحظه شهوت‌پرستى، نگرانى و حزن طولانى درپى داشته باشد». [1]

آرى؛ حق، سنگين و تلخ است؛ زيرا گاهى به ضرر و زيان انسان تمام مى‌شود و بسيارى از اوقات حق برخلاف خواسته‌هاى درونى و شهوات انسان است‌

[1]. ميزان الحكمة، باب 888، ح 4100.