349 و قال عليه‌السلام‌

بخش اوّل:

مَنْ نَظَرَ فِي عَيْبِ نَفْسِهِ اشْتَغَلَ عَنْ عَيْبِ غَيْرِهِ، وَمَنْ رَضِيَ بِرِزْقِ اللَّهِ لَمْ يَحْزَنْ عَلَى مَا فَاتَهُ، وَمَنْ سَلَّ سَيْفَ الْبَغْيِ قُتِلَ بِهِ، وَمَنْ كَابَدَ الْأُمُورَ عَطِبَ، وَمَنِ اقْتَحَمَ اللُّجَجَ غَرِقَ، وَمَنْ دَخَلَ مَدَاخِلَ السُّوءِ اتُّهِمَ.

امام عليه السلام فرمود:

هركس به عيب خود بنگرد از عيب‌جويى ديگران بازمى‌ماند و هركس به آنچه خدا به او روزى داده راضى شود بر آنچه از دست داده اندوهناك نمى‌گردد، و آن‌كس كه تيغ ستم بركشد (سرانجام) خودش با آن كشته مى‌شود و كسى كه (بى‌مقدمه) به سراغ كارهاى سخت رود هلاك مى‌شود و هركس خود را در گرداب‌هاى خطرناك بيفكند غرق مى‌شود و آن‌كس كه در موارد سوء ظن وارد شود متهم مى‌گردد. [1]

[1]. سند گفتار حكيمانه:

مرحوم خطيب معتقد است كه سيّد رضى رحمه الله اين جمله‌ها را كه همچون لؤلؤهاى درخشنده‌اى است از وصاياى اميرمؤمنان على عليه السلام به فرزندش امام حسن مجتبى عليه السلام برگزيده است و مى‌دانيم كه اين وصيت پيش از نهج‌البلاغه در كتاب تحف العقول آمده است. «نويرى» نيز در نهاية الارب آن را به صورتى متفاوت با روايت مرحوم شريف رضى ذكر كرده و قاضى قضاعى بخشى از آن را در دستور معالم الحكم آورده و «ميدانى» در مجمع الامثال نيز قسمتى از آن را ذكر كرده است. اضافه بر اين، بخشى از آن در خطبه اميرمؤمنان عليه السلام معروف به خطبه وسيله كه در كتب دانشمندان قبل از سيّد رضى آمده است ديده مى‌شود و ابن قاسم در روض الاخيار نيز بخشى از آن را به صورت متفاوت ذكر كرده است. (از مجموع اين نقل‌ها روشن مى‌شود كه اين گفتارهاى حكيمانه در منابع فراوان ديگرى پيش از سيّد رضى بوده است). (مصادر نهج‌البلاغه، ج 4، ص 262)