شرح و تفسير تا مى‌توانى از كسى تقاضا مكن‌

امام عليه السلام درباره تقاضا نزد اشخاص مختلف نكته جالبى را بيان مى‌كند و مى‌فرمايد: «آبرويت جامد است و تقاضا آن را آب كرده و فرو مى‌ريزد. ببين آن را نزد كه فرو مى‌ريزى»؛

(مَاءُ وَجْهِكَ جَامِدٌ يُقْطِرُهُ السُّؤَالُ، فَانْظُرْ عِنْدَ مَنْ تُقْطِرُهُ)

. «ماءُ وَجْه» كه ترجمه تحت اللفظى آن «آبرو» است دقيقاً در فارسى و عربى معناى يكسان دارد. آبرو عبارت از احترام و شخصيت انسان است؛ شخص آبرومند كسى است كه در جامعه محترم باشد و به ديده احترام به او بنگرند، براى سخنش اهميت قائل باشند و در مشكلات به سراغ او بروند.

چرا اين ويژگى نامش آبرو است؟ شايد- همان‌گونه كه بعضى از شارحان نهج‌البلاغه اشاره كرده‌اند- دليلش اين باشد كه انسان هنگامى كه از كسى تقاضايى مى‌كند، يا حادثه نامطلوبى اتفاق مى‌افتد از شرم و حيا چهره او برافروخته شده و عرق بر صورتش جارى مى‌شود، به اندازه‌اى كه گاه از صورت مى‌چكد. اين در واقع آب صورت است كه به تناسب واژه «آبرو» يا «ماء الوجه» بر آن اطلاق شده است.

به هر روى، امام عليه السلام مى‌فرمايد: آب صورت تو در حال عادى جامد است.

هنگامى كه از ديگرى تقاضا مى‌كنى مايع شده و فرو مى‌ريزد. بنگر نزد چه كسى آن را فرو مى‌ريزى.