شرح و تفسير گوهر علم را به نااهلان نمى‌دهند

امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه اشاره به عظمت مقام علم و عالم كرده مى‌فرمايد: «هرگاه خداوند بنده‌اى را پست بشمرد علم را از او دريغ مى‌دارد»؛

(إِذَا أَرْذَلَ اللَّهُ عَبْداً حَظَرَ عَلَيْهِ الْعِلْمَ)

. «أرْذَلَ» از مادّه «رَذْل» به معنى پست و «حَظَرَ» از ريشه «حَظْر» به معناى منع است.

بديهى است خداوند، هم حكيم است و هم عادل، و هرگز كارى برخلاف حكمت و عدالت نخواهد كرد، پست شمردن افراد به يقين براثر گناهان و معاصى آن‌هاست و مفهوم اين سخن آن است كه افرادى كه براثر گناه از درگاه خداوند بيرون شوند خداوند بزرگ‌ترين موهبت را كه موهبت علم است از آن‌ها منع مى‌كند.

امام عليه السلام در اين كلام شريف مى‌خواهد درس مهم اخلاقى به همگان بدهد كه اگر علاقه‌اى به علم و دانش و محضر علما و دانشمندان نداشتيد بدانيد اين براثر تاريكى قلب شما و گناهانى است كه مرتكب شده‌ايد. علم، نور است و هيچ انسانى كه داراى چشم سالم است از نور نمى‌گريزد، اين خفاش صفتانند كه از نور وحشت دارند و در تاريكى‌ها به حركت در مى‌آيند.

در اهميت علم، همين بس كه طبق صريح آيات قرآن مجيد، چيزى كه سبب‌