شرح و تفسير تفاوت صفات مردان و زنان‌

امام عليه السلام در اين كلام پربار به نكاتى از تفاوت فضايل اخلاقى در زن و مرد اشاره كرده مى‌فرمايد: «خصلت‌هاى نيك زنان، خصلت‌هاى بد مردان است (اين خصلت‌ها عبارتند از:) تكبر و ترس و بخل (زيرا) هنگامى كه زن متكبر باشد بيگانه را به خود راه نمى‌دهد و اگر بخيل باشد مال خود و همسرش را حفظ مى‌كند و اگر ترسو باشد از هر چيزى كه ممكن است به آبرو و عفت او صدمه بزند مى‌ترسد (و از آن فاصله مى‌گيرد)»؛

(خِيَارُ خِصَالِ النِّسَاءِ شِرَارُ خِصَالِ الرِّجَالِ: الزَّهْوُ، وَالْجُبْنُ، وَالْبُخْلُ؛ فَإِذَا كَانَتِ الْمَرْأَةُ مَزْهُوَّةً [1] لَمْ تُمَكِّنْ مِنْ نَفْسِهَا،

وَإِذَا كَانَتْ بَخِيلَةً حَفِظَتْ مَالَهَا وَمَالَ بَعْلِهَا، وَإِذَا كَانَتْ جَبَانَةً فَرِقَتْ مِنْ كُلِّ شَيْ‌ءٍ يَعْرِضُ لَهَا)

. «خيار» به معناى بهترين‌ها و «شرار» به معناى بدترين‌هاست. «زَهْو» به معناى تكبر و «فَرِقَت» از ريشه «فَرَقَ» بر وزن «ورق» به معناى ترس است.

آنچه امام عليه السلام در اين كلام نورانى فرموده امورى براى حفظ عفت زن و دور نگه داشتن او از تعرض مردان آلوده و كثيف و حفظ جايگاه او در خانواده است.

روشن است اگر زن در برابر مردان بيگانه تواضع و فروتنى كند ممكن است در او طمع ورزند، همچنين اگر به اصطلاح نترس باشد و به جاهاى خطرناك و يا

[1]. در نسخه علامه مجلسى از نهج‌البلاغه «ذاتَ زَهْوٍ» آمده است. (بحارالانوار، ج 100، ص 238، ح 42).