شرح و تفسير شش اندرزناب‌

در اين كلام حكيمانه شش جمله وجود دارد كه سه جمله از آن مستقل از يكديگر و سه جمله مرتبط با يكديگر است و هر كدام نكته‌اى را بيان مى‌كند، مى‌فرمايد: «هر كس به حساب خود برسد سود مى‌برد و آن كس كه غافل بماند زيان مى‌بيند. كسى كه (از خدا) بترسد ايمن مى‌گردد و كسى كه عبرت گيرد بينا مى‌شود و آن كس كه بينا گردد (حقايق را) مى‌فهمد و آن كس كه (حقايق را) بفهمد دانا مى‌شود»؛

(مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ رَبِحَ، وَمَنْ غَفَلَ عَنْهَا خَسِرَ، وَمَنْ خَافَ أَمِنَ، وَمَنِ اعْتَبَرَ أَبْصَرَ، وَمَنْ أَبْصَرَ فَهِمَ، وَمَنْ فَهِمَ عَلِمَ)

. هميشه مسئله حسابرسى در زندگى مادى مردم وسيله‌اى براى پرهيز از زيان‌ها بوده است و وسايل مختلفى براى ثبت و ضبط حساب‌ها از قديم الايام فراهم كرده‌اند. در عصر و زمان ما اين وسايل بسيار متنوع و پيچيده شده و دقيق‌ترين حساب‌ها را نگهدارى مى‌كند. بررسى حساب سبب مى‌شود كه اگر انسان احساس زيان كرد به سراغ نقطه‌هاى آسيب‌پذير برود و آنها را اصلاح كند تا زيان، تبديل به سود گردد. اصولًا تمام اين جهان بر اساس حساب و نظم آميخته با آن قرار گرفته است. هر گاه درون بدن خود را ملاحظه كنيم در منطقه خون ما حساب دقيقى حكمفرماست؛ بيش از بيست فلز و شبه فلز و مواد مختلف حاصل از آن خون ما را تشكيل مى‌دهد و به مجرد اين‌كه نظم آن به هم‌