شرح و تفسير با چه كسانى پيمان ببنديم؟

امام عليه السلام در اين كلام حكمت‌آميز اشاره به شرايط بستن پيمان مى‌كند، مى‌فرمايد: «به پيمان كسانى چنگ بزنيد كه به پيمانشان وفادارند»؛

(اعْتَصِمُوا بِالذِّمَمِ فِي أَوْتَادِهَا)

. «اوتاد» جمع «وَتَد» به معناى ميخ است؛ ميخ‌هايى كه معمولا به وسيله آن طناب خيمه‌ها را محكم مى‌كردند تا خيمه در مقابل باد و طوفان مقاومت كند.

براى اين كلام حكمت‌آميز تفسيرهاى فراوانى ذكر شده است؛ نخست همان چيزى كه در ترجمه بالا آمد كه هرگاه مى‌خواهيد پيمان ببنديد به سراغ افراد بى‌اعتبار و پيمان‌شكن و غير قابل اطمينان نرويد، بلكه با كسانى عهد ببنديد كه داراى دين و شخصيت و تعهدند.

اين تفسير با آنچه در شأن ورود اين گفتار حكيمانه در كلام ابن ابى‌الحديد كه در بحث سند اين كلام حكمت‌آميز گفتيم كاملًا سازگار است، زيرا امام عليه السلام بعد از جنگ جمل هنگامى كه «مروان بن حكم» خدمتش رسيد و عرض كرد:

مى‌خواهم با تو بيعت كنم. امام عليه السلام فرمود: بيعت تو چه فايده‌اى دارد؟ ديروز (در آغاز خلافت ظاهرى) با من بيعت كردى و شكستى. باز آمده‌اى با من بيعت كنى.

سپس دستور داد او را از مجلسش خارج كردند، بنابراين تفسير، «اوتاد» به معناى انسان‌هاى قابل اعتماد است.