نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 13 صفحه : 213
بيان كرده ناظر به امامان معصوم عليهم السلام است كه وقتى در طول زمان آنها را
در نظر بگيريم مجموعهاى تشكيل مىدهند كه با تعبيرات امام عليه السلام كه به صيغه
جمع از آنها ياد كرده كاملًا سازگار است. آنها كه زمين از وجودشان خالى نيست، و
گاه ظاهر و مشهور و زمانى خائف و مغمورند، آنان كه اصالت معارف اسلامى و حجتهاى
الهى و نشانههاى روشن او را حفظ مىكنند و نسل به نسل به آيندگان منتقل مىسازند.
آرى آنها هستند كه علم را به حقيقت بصيرت دريافته و به حق اليقين رسيدهاند، دنيا
در نظرشان كوچك و روحشان به عالم اعلا مرتبط است و خلفاى الهى در زمين و داعيان به
دين او هستند و عظمت مقامشان در حدى است كه امام عليه السلام اشتياق ديدارشان را
دارد.
اين احتمال نيز هست كه منظور امامان معصوم و اصحاب سر و خواص نزديك آنها
باشند؛ كسانى مانند: «سلمان»، «مقداد»، «ابوذر»، «مالك»، «عمار» و «جابر» كه
وجودشان در كنار امام معصوم و از پرتو آن روشن و نورافشان شده و آنان نيز به سهم
خود گروههايى را به دين خدا فرا مىخواندند و نمايندگان خدا در زمين بودند و
«كميل» خود، يكى از ايشان بود كه شايسته شنيدن اين كلمات و مخاطب به اين خطاب
نورانى شد و توانست آن را در دل تاريخ جاودانه سازد تا امروز در اختيار ما قرار
گيرد.
2. ابدال كيانند؟
چنانكه قبلًا اشاره شد ابن ابىالحديد در شرح اين كلام نورانى تصريح مىكند
كه اين كلام كاملًا بر عقيده شيعه اماميه منطبق است كه آن را اشاره به امامان
معصوم مىدانند. سپس مىافزايد: اما اصحاب ما آن را به ابدال تفسير مىكنند كه در
روايات نبوى به آن اشاره شده است.
به همين مناسبت لازم مىدانيم درباره عقيده ابدال كه در كتب روايى اهل
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 13 صفحه : 213