مى‌شوند و از يك دانه هزار دانه مى‌رويد؛ ولى بخشى از علوم نيز بوده است كه بدون كم و كاست از پيامبر صلى الله عليه و آله به على عليه السلام منتقل شده است.

در دومين وصف مى‌فرمايد: «علم و دانش با حقيقتِ بصيرت به آنها روى آورده است»؛

(هَجَمَ بِهِمُ الْعِلْمُ عَلَى حَقِيقَةِ الْبَصِيرَةِ)

. البته بصيرت و بينش مراتب و مراحلى دارد؛ ولى اين گروه از اولياء الله به حد والاى آن رسيدند.

تعبير به «هجم» ممكن است اشاره به اين باشد كه علوم آنها اكتسابى نيست بلكه الهامى است از سوى پروردگار كه از آنها به هجوم تعبير شده است. مرحوم علامه مجلسى در تفسير اين جمله مى‌نويسد: تعبير به هجوم در اينجا اشاره به اين است كه خداوند «علم لدنّى» را نسبت به حقائق اشيا دفعتاً به آنها تعليم داده و حجاب‌ها و پرده‌ها را كنار زده و حقايق را بر آنها مكشوف ساخته است. [1]

در سومين وصف مى‌فرمايد: «آنها روح يقين را لمس كرده‌اند»؛

(وَبَاشَرُوا رُوحَ الْيَقِينِ)

. مى‌دانيم يقين مراتبى دارد: علم اليقين، عين اليقين و حق اليقين. علم اليقين آن است كه انسان از دلائل مختلف به چيزى ايمان آورد؛ مانند كسى كه با مشاهده دود از فاصله دور، به وجود آتش ايمان پيدا كند. عين اليقين در جايى است كه انسان به مرحله شهود برسد و با چشم خود مثلا آتش را از نزديك مشاهده كند.

حق اليقين مرتبه فراتر از آن و به اين معناست كه مثلًا انسان، آتش را با دست خود لمس كند و يا موجودى همچون آهن كه وارد آتش مى‌شود و صفات آن را به خود مى‌گيرد و به صورت بخشى از آن در مى‌آيد كه اين بالاترين مرحله يقين است. اولياى الهى كه اميرمؤمنان على عليه السلام در اين گفتار نورانى‌اش مى‌فرمايد: «آنها روح اليقين را لمس كرده‌اند» داراى همين مرحله از يقين هستند.

[1]. بحارالانوار، ج 22، ص 461.