جنايتكاران را مورد عفو قرار داد و شعار

«الْيَوْمُ يَوْمُ الْمَرْحَمَةِ؛

امروز روز بخشش است» در مكه طنين‌انداز شد.

توصيه‌هاى امام اميرالمؤمنين عليه السلام درباره قاتلش «عبد الرحمان بن ملجم مرادى» نشانى از گذشت كريمانه آن حضرت است و همچنين در جريان جنگ صفين بعد از آن كه يارانش بر شريعه فرات مسلط شدند اجازه نداد به عنوان انتقام آب را به روى آنها ببندند، بلكه آب را براى همه آزاد ساخت. همچنين در مورد فرزندان آن حضرت و امامان معصوم.

اضافه بر اين، تبديل انتقام به عفو اثر مهم اجتماعى دارد و آن اين است كه انتقام به صورت تصاعدى پيش مى‌رود و دائما قتل و كشتار و ناامنى مى‌آفريند و هرگز اجازه نمى‌دهد صلح و صفا و آرامشى در جامعه پديد آيد در حالى كه عفو و گذشت به خشونت‌ها پايان مى‌دهد و سبب آرامش جامعه است. بنابراين افزون بر اين‌كه عفو فضيلتى اخلاقى و مهم است، تدبير پر ارزش اجتماعى است.

لذا در حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل شده كه فرمود:

«أَلَا أُخْبِرُكُمْ بِخَيْرِ خَلَائِقِ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ؟ الْعَفْوُ عَمَّنْ ظَلَمَكَ وَتَصِلُ مَنْ قَطَعَكَ وَالْإِحْسَانُ إِلَى مَنْ أَسَاءَ إِلَيْكَ وَإِعْطَاءُ مَنْ حَرَمَكَ؛

آيا شما را از بهترين اخلاق دنيا و آخرت خبر ندهم؛ عفو و گذشت از كسى كه به تو ستم كرده و پيوند محبت با كسى كه از تو بريده و نيكى به كسى كه با تو بدى كرده و بخشيدن كسى كه تو را محروم كرده است (اينها باارزش‌ترين اخلاق است)». [1]

و در حديثى از امام امير مؤمنان عليه السلام در غررالحكم آمده است:

«الْعَفْوُ تاجُ الْمَكارِمِ؛

عفو تاج اخلاق والاى انسانى است». [2]

[1]. كافى، ج 2، ص 107، ح 1.

[2]. غررالحكم، ص 245، ح 5001.