شرح و تفسير هشدار به چهار چيز

امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه و هشدار دهنده به چهار نكته مهم اشاره مى‌كند كه بر محور چهار واژه معنادار: «مستدرج»، «مغرور»، «مفتون» و «املاء» دور مى‌زند. مى‌فرمايد: «چه بسيارند كسانى كه به وسيله نعمتى كه به آنها داده شده غافل مى‌شوند و به سبب پرده‌پوشى خدا بر آنها مغرور مى‌گردند و بر اثر تعريف و تمجيد از آنان فريب مى‌خورند و خداوند هيچ كس را به چيزى مانند مهلت دادن (و ادامه نعمت‌ها و ترك عقوبت) آزمايش نكرده است»؛

(كَمْ مِنْ مُسْتَدْرَجٍ بِالْإِحْسَانِ إِلَيْهِ، وَمَغْرُورٍ بِالسَّتْرِ عَلَيْهِ، وَمَفْتُونٍ بِحُسْنِ الْقَوْلِ فِيهِ! وَمَا ابْتَلَى اللَّهُ أَحَداً بِمِثْلِ الْإِمْلَاءِ لَهُ)

. «مستدرج» از ريشه «استدراج» به معناى چيزى را تدريجاً به سمت و سويى بردن آمده است. در قرآن مجيد اين تعبير در دو آيه (182 سوره «اعراف»، و 44 سوره «قلم») ذكر شده و مفهوم آن در هر دو مورد يكى است و آن اين‌كه كسى را مرحله به مرحله بدون اين‌كه خود متوجه شود در دام مجازات گرفتار كنند درست مثل اين‌كه كسى از بيراهه به سوى پرتگاه مى‌رود اما نه تنها او را از اين كار نهى نكنيم بلكه به دليل آنكه مستحق مجازات و كيفر است او را نيز تشويق كنيم. ناگهان به لب پرتگاه مى‌رسد و خود را در دام مجازات مى‌بيند، وحشت مى‌كند و راه بازگشت در برابر خود نمى‌بيند و از همان جا مى‌لغزد و در پرتگاه‌