شرح و تفسير

امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه به سه نكته مهم در پاسخ سؤالى كه كسى از آن حضرت پرسيد حال شما اى اميرمؤمنان چگونه است؟ اشاره كرده، مى‌فرمايد:

«چگونه خواهد بود حال كسى كه با بقاى خود فانى مى‌شود و با سلامت خود بيمار مى‌گردد و در حالى (و در جايى) كه خود را در امان مى‌بيند مرگش فرا مى‌رسد»؛

(وَقِيلَ لَهُ عليه السلام كَيْفَ نَجِدُكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ فَقال عليه السلام: كَيْفَ يَكُونُ حَالُ مَنْ يَفْنَى بِبَقَائِهِ، وَيَسْقَمُ بِصِحَّتِهِ وَيُؤْتَى مِنْ مَأْمَنِهِ)

. دليل اينكه چگونه انسان با بقائش فانى مى‌شود روشن است، زيرا عمر انسان هر قدر طولانى باشد بالاخره محدود است و هر ساعتى كه از عمر او مى‌گذرد يك گام به پايان عمر و فنا نزديك‌تر مى‌شود درست مانند سرمايه‌دارى كه هر روز مبلغى از سرمايه خود را هزينه مى‌كند بى آنكه درآمدى به جاى آن داشته باشد كه درباره او مى‌توان گفت با استفاده از سرمايه‌اش، مفلس و تنگدست خواهد شد.

اما اين‌كه انسان چگونه به سبب سلامتش بيمار مى‌شود از اين نظر است كه سلامتى انسان به سبب كار كردن منظم تمام دستگاه‌هاى بدن است؛ ولى همين كار كردن منظم آن را تدريجاً فرسوده مى‌كند و انواع اختلالات روى مى‌دهد و سرانجام از كار باز مى‌ايستد.

راز اينكه چگونه انسان از محل امنش آسيب مى‌پذيرد آن است كه عوامل‌