معنوى و مادى را به سوى او سوق دهد. چه بسيارند كسانى كه ثروت هنگفتى از پدر به آنها رسيده و بر اثر ضعف عقل در مدت كوتاهى آن را دست داده‌اند و در مقابل، كسانى كه زندگى مادى خود را از صفر شروع كرده‌اند؛ اما بر اثر عقل و درايت پس از مدت كوتاهى سرمايه فراوانى از طريق حلال گردآورى نموده‌اند. در مورد سرمايه علم و دانش و اخلاق نيز چنين است.

امام صادق عليه السلام مى‌فرمايد:

«لَيْسَ بَيْنَ الْإيمانِ وَالْكُفْرِ إلّا قِلَّةُ الْعَقْلِ قيلَ وَكَيْفَ ذاكَ يَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ؟ قالَ إنَّ الْعَبْدَ يَرْفَعُ رَغْبَتَهُ إلى‌ مَخْلُوقٍ فَلَوْ أخْلَصَ نيَّتَهُ لِلَّهِ لَأتاهُ الَّذى‌ يُريدُ فى‌ أسْرَعَ مِنْ ذلِكَ؛

فاصله ميان ايمان و كفر همان كم‌عقلى است.

عرض كردند: اى فرزند رسول خدا صلى الله عليه و آله اين امر چگونه است؟ فرمود: گاهى انسان خواسته خود را از مخلوقى مى‌طلبد در حالى كه اگر نيتش براى خدا خالص بود همان خواسته در مدتى كوتاه‌تر به سراغش مى‌آمد». [1]

در دومين گفتار حكيمانه مى‌فرمايد: «هيچ تنهايى وحشتناك‌تر از عُجب و خودبينى نيست»؛

(وَلَا وَحْدَةَ أَوْحَشُ مِنَ الْعُجْبِ)

. چرا كه از يك سو مردم از افراد خودبين و خودخواه متنفرند و از آنها فاصله مى‌گيرند و از سوى ديگر افراد خودبين مردم را در حد لياقت دوستى خود نمى‌بينند و برترى خيالى و وهمى، آنها را از مردم جدا مى‌سازد و به اين ترتيب گرفتار تنهايى وحشتناكى مى‌شوند.

از اين رو در حديثى كه در كتاب شريف‌ كافى‌ از امام صادق عليه السلام آمده مى‌خوانيم:

«مَنْ دَخَلَهُ الْعُجْبُ هَلَكَ؛

كسى كه گرفتار خودبينى شود هلاك مى‌شود».

در سومين نكته مى‌فرمايد: «هيچ عقلى همچون عاقبت‌انديشى نيست»؛

(وَلَا عَقْلَ كَالتَّدْبِيرِ)

.______________________________

(1). كافى، ج 1، ص 28، ح 33.