شرح و تفسير هيجده اندرز مهم‌

از آنچه درباره سند اين كلمات حكمت‌آميز آورده‌ايم استفاده مى‌شود آنچه مرحوم سيّد رضى در اينجا آورده به صورت پراكنده در خطبه يا خطبه‌هايى بوده است در حالى كه از روايات‌ كافى‌ و آنچه در كتاب‌ تمام نهج‌البلاغه‌ آمده بر مى‌آيد كه اينها در كنار هم بوده است؛ ولى در هر صورت به نظر مى‌رسد اينها مواعظ مختلفى و هر يك درباره موضوع جداگانه‌اى است و جمع آنها در يك عبارت دليل بر آن نيست كه همه پيوند نزديك با يكديگر دارند.

در هر حال نمى‌توان انكار كرد كه هر جمله‌اى از اين جمله‌هاى هيجده‌گانه در عبارت كوتاهى درس بزرگى درباره زندگى سعادت‌بخش به ما مى‌دهد و سزاوار است انسان بارها و بارها در طول زندگى بر آنها مرور كند و پيام آنها را با گوش جان بشنود.

ازاين‌رو ما هر يك را جداگانه با شرح كوتاهى براى پى بردن به عمق كلام امام عليه السلام همراه سازيم.

نخست مى‌فرمايد: «هيچ مال و سرمايه‌اى پردرآمد تر از عقل نيست»؛

(لَا مَالَ أَعْوَدُ مِنَ الْعَقْلِ)

. «أعْوَد» يعنى پردرآمدتر و نافع‌تر.

مى‌دانيم امتياز انسان بر حيوانات در عقل است كه مى‌تواند سرمايه‌هاى‌