شرح و تفسير عالم جاهل‌منش‌

در اين گفتار حكيمانه و كوتاه و پرمعنا امام به عالمان بى‌عمل و آلوده به رذائل اخلاقى اشاره كرده مى‌فرمايد: «چه بسيار دانشمندى كه جهلش او را كشته در حالى كه علمش با اوست؛ اما به حالش سودى نمى‌بخشد»؛

(رُبَّ عَالِمٍ قَدْ قَتَلَهُ جَهْلُهُ، وَعِلْمُهُ مَعَهُ لَايَنْفَعُهُ)

. همان‌گونه كه در بالا اشاره شد امام عليه السلام در اين عبارت كوتاه و پرمعنا از عالمان نادانى سخن مى‌گويد كه جهلشان قاتل آنها شده است در اين‌كه چگونه علم و جهل در وجود آن‌ها جمع مى‌شود تفسيرهاى مختلفى مى‌توان بيان كرد.

از همه روشن‌تر اين‌كه علم اگر با عمل همراه نشود همچون جهل است، بنابراين نكوهش امام عليه السلام از عالمانى است كه از علم خود بهره نمى‌گيرند و به آن عمل نمى‌كنند و سبب هلاكت مادى و معنوى آنها مى‌شود.

در حديثى در كتاب شريف كافى از امير مؤمنان على عليه السلام مى‌خوانيم كه‌

«إنَّ الْعالِمَ الْعامِلَ بِغَيْرِهِ كَالْجاهِلِ الْحائِرِ الَّذى‌ لا يَسْتَفيقُ عَنْ جَهْلِهِ؛

شخص عالمى كه به علمش عمل نكند مانند جاهل سرگردانى است كه از بيمارى جهل بهبود نمى‌يابد.

سپس حضرت در همان روايت مى‌فرمايد:

«بَلْ قَدْ رَأيتُ أنَّ الْحُجَّةَ عَلَيْهِ أعْظَمُ وَالْحَسْرَةُ أدْوَمُ؛

بلكه حجت الهى را بر او بزرگ‌تر و حسرت او را پايدارتر ديدم». [1]

[1]. كافى، ج 1، ص 45، ح 6.