شرح و تفسير در برابر مداحان‌

اين كلام حكمت‌آميز را امام عليه السلام زمانى فرموده كه گروهى او را در مقابلش ستودند، فرمود: «خداوندا! تو به من از خودم آگاه‌ترى و من آگاه‌تر به خودم از آنها هستم»؛

(وَمَدَحَهُ قَوْمٌ فِي وَجْهِهِ، فَقَالَ: اللَّهُمَّ إِنَّكَ أَعْلَمُ بِي مِنْ نَفْسِي، وَأَنَا أَعْلَمُ بِنَفْسِي مِنْهُمْ)

. سپس افزود: «خداوند! ما را بهتر از آنچه آنها گمان مى‌كنند قرار ده و آنچه را نمى‌دانند بر ما ببخش»؛

(اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا خَيْراً مِمَّا يَظُنُّونَ، وَاغْفِرْ لَنَا مَا لَايَعْلَمُونَ)

. از جمله امورى كه در روايات اسلامى از آن به شدت نهى شده، مدح و ستايش افراد در برابر خود آنهاست، از اين رو در روايات ديگرى مدح و ستايش نوعى ذبح شمرده شده است.

در روايتى از پيغمبر صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم:

«إذا مَدَحْتَ أخاكَ فى‌ وَجْهِهِ فَكَأنَّما أمْرَرْتَ عَلى‌ حِلْقِهِ الْمُوسى‌؛

هنگامى كه برادرت را در برابرش مدح و ستايش كنى مانند اين است كه كارد بر گلويش مى‌كشى». [1]

در حديثى از امام على بن ابى‌طالب عليه السلام مى‌خوانيم كه فرمود:

«أجْهَلُ النَّاسِ الْمُغْتَرُّ بِقَوْلِ مادِحٍ مُتَمَلَّقٍ يُحْسِنُ لَهُ الْقَبيحُ وَ يُبَغِّض‌ة إلَيْهِ النَّصيحُ؛

نادان‌ترين مردم كسى است كه به گفته ستايش‌كننده‌اى كه از راه تملق زشتى‌ها را در نظرش زيبا

[1]. محجة البيضاء، ج 5، ص 283.