شرح و تفسير دوست و دشمن پيامبر صلى الله عليه و آله‌

امام عليه السلام در اين گفتار پربار خود به معيار و ملاك ارتباط با انبيا و اوليا اشاره كرده مى‌فرمايد: «نزديك‌ترين و شايسته‌ترين مردم به پيامبران، آنهايى هستند كه از همه به تعليماتشان آگاه‌ترند (و در سايه اين آگاهى به آن جامه عمل مى‌پوشانند)»؛

(إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِالْأَنْبِيَاءِ أَعْلَمُهُمْ بِمَا جَاءُوا بِهِ)

. «سپس حضرت عليه السلام اين آيه را تلاوت فرمود: شايسته ترين و نزديك‌ترين مردم به ابراهيم آنها هستند كه از او پيروى كردند و نيز اين پيامبر و مؤمنان به اين پيامبر»؛

(ثُمَّ تَلَا:

«إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْراهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهذَا النَّبِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا»

الْآيَةَ)

. روشن است كه منظور امام عليه السلام از علم و آگاهى در اينجا همان علمى است كه دعوت به عمل مى‌كند و علم، اگر در عمق جان انسان نفوذ كند به يقين انسان را به عمل وادار مى‌كند.

بعضى از شارحان نهج‌البلاغه گفته‌اند كه صحيح «أعْمَلُهُمْ» است، زيرا آيه شريفه و جمله‌هاى بعد سخن از اطاعت و تبعيت دارند كه همان عمل است؛ ولى همان‌گونه كه گفتيم، نيازى به تغيير عبارت روايت از نزد خودمان نيست، زيرا ثمره درخت علم، عمل است و علم بى عمل نوعى جهل و نادانى است، زيرا اگر انسان، چيزى را به طور قطع باور كند و عميقاً به آن معتقد باشد، بر طبق آن راه مى‌رود.