شرح و تفسير راه رفع خستگى روح‌

امام در اين سخن حكمت‌آميز خود به نكته مهم روانى كه در زندگى انسان تأثير شايان توجهى دارد اشاره كرده مى‌فرمايد: «اين قلب‌ها همچون بدن‌ها ملول و افسرده مى‌شوند، بنابراين براى رفع ملالت آنها لطائف حكمت‌آميز را انتخاب كنيد»؛

(إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ تَمَلُّ كَمَا تَمَلُّ الْأَبْدَانُ، فَابْتَغُوا لَهَا طَرَائِفَ الْحِكَمِ)

. بى‌شك، انسان بعد از انجام كارى سنگين، خسته مى‌شود و نياز به استراحت و تفريح براى رفع خستگى دارد كه آن استراحت اهميتش كمتر از آن كار نيست، زيرا بدن وى را آماده براى شروع به كار ديگر مى‌كند. روح انسان نيز چنين است؛ مسائل پيچيده علمى و حل مشكلات اجتماعى و سياسى و فرهنگى او را خسته مى‌سازد. بايد به او آرامش داد؛ آرامش آن از طرق مختلفى تأمين مى‌شود.

گاه رفتن به دامان طبيعت و ديدن مناظر زيبا، باغ‌ها و گلستان‌ها، آبشارها و سبزه‌ها و شنيدن صداى مرغان چمن و مشاهده پرندگان زيبا و گاه به وسيله شنيدن طنزهاى پرمعنا و گاه گفت و گوهاى دوستانه با رفقاى مورد علاقه و گاه مطالعه تاريخ پيشينيان. همه اينها مى‌تواند به روح خسته انسان آرامش دهد؛ ولى از همه مهم‌تر همان سخنان زيباى حكمت‌آميز است كه گاه در قالب شعر و گاه در قالب نثر ادا مى‌شود كه هم چيزى بر دانش انسان مى‌افزايد و هم براى انسان شادى مى‌آفريند.