شرح و تفسير دانش را هر جا بيابى فرا گير!

خلاصه اين كلام گهربار اين است كه سخنان حكمت‌آميز را از هر كس بايد پذيرفت حتى اگر گوينده آن منافق باشد. مى‌فرمايد: «حكمت و دانش را فرا گير هرجا كه باشد»؛

(خُذِ الْحِكْمَةَ أَنَّى كَانَتْ)

. سپس به دليل آن اشاره كرده، مى‌افزايد: «زيرا حكمت گاهى در سينه منافق است؛ اما در سينه او آرام نمى‌گيرد تا از آن خارج شود و در كنار حكمت‌هاى ديگر در سينه مؤمن جاى گيرد»؛

(فَإِنَّ الْحِكْمَةَ تَكُونُ فِي صَدْرِ الْمُنَافِقِ فَتَلَجْلَجُ‌ [1]

فِي صَدْرِهِ حَتَّى تَخْرُجَ فَتَسْكُنَ إِلَى صَوَاحِبِهَا فِي صَدْرِ الْمُؤْمِنِ)

. تعبير به «تَلَجْلَجُ ...» با توجه به اينكه اين واژه به معناى اضطراب و ناآرامى است اشاره به آن است كه جايگاه كلام حكمت‌آميز سينه منافق نيست، ازاين‌رو در آنجا پيوسته ناآرامى مى‌كند تا خارج شود و در جايگاهى كه متناسب آن است؛ يعنى سينه شخص مؤمن در كنار ساير سخنان حكمت‌آميز قرار گيرد.

نتيجه اين سخن همان است كه از روايات مختلف معصومان عليهم السلام استفاده كرديم كه علم و دانش هيچ محدوديتى ندارد؛ نه از نظر زمان:

«أُطْلُبُوا الْعِلْمِ مِنَ الْمَهْدِ إلَى اللَّحَدِ»

و نه از نظر مكان:

«أُطْلُبُوا الْعِلْمِ وَلَو بِالصّينِ»

و نه از نظر مقدار

[1]. در بعضى از نسخ نهج البلاغه از جمله در بحار الانوار به جاى «تلجلج»، «تتخلّج» آمده كه از نظر معنا چندان‌تفاوتى با آن ندارد.