داشتن ناچيز است»؛

(فَعَيْشُكِ قَصِيرٌ، وَخَطَرُكِ يَسِيرٌ، وَأَمَلُكِ حَقِيرٌ)

. به راستى عمر دنيا كوتاه است و مقامات آن كم ارزش و گاه بى‌ارزش.

جمله‌

«أَمَلُكِ حَقِيرٌ»

اشاره به اين است كه كسانى كه تو را آرزو دارند، آرزوى حقير و پستى براى خود پيدا كرده‌اند.

در پايانِ اين سخن، امام عليه السلام از كمبود زاد و توشه سفر طولانى آخرت شكايت كرده مى‌فرمايد: «آه از كمى زاد و توشه (آخرت) و طولانى بودن راه و دورى سفر و عظمت (مشكلات مقصد)»؛

(آهِ مِنْ قِلَّةِ الزَّادِ، وَطُولِ الطَّرِيقِ، وَبُعْدِ السَّفَرِ، وَعَظِيمِ الْمَوْرِدِ)

. با اين‌كه مى‌دانيم امام عليه السلام بيشترين ذخيره را براى عالم آخرت فراهم ساخته تا آنجا كه به مقتضاى حديث نبوى معروف:

«لِضَرْبَة عَلىٍّ يَوْمَ الْخَنْدَقِ أفْضَلُ مِنْ عِبادَةِ الثَّقَلَيْنِ» [1]

ضربه كارى آن حضرت (بر پيكر عمرو بن عبد ودّ در آن لحظه بسيار حساس تاريخ اسلام) برتر از عبادت جن و انس است و نيز مى‌دانيم آن حضرت در تمام غزوات اسلامى فداكارى فراوان كرد و عبادت‌هاى شبانه او گاه به هزار ركعت نماز در يك شب مى‌رسيد و يك هزار برده را از دست‌رنج خود خريد و آزاد كرد و عبادات و اطاعات فراوان ديگر، جايى كه امام با اين همه زاد و توشه از كمى زاد و توشه سفر آخرت اظهار ناراحتى و نگرانى كند ما چه بگوييم و چه كارى انجام دهيم؟

بديهى است هرگاه انسان زاد و توشه خود را براى اين سفر طولانى كم ببيند، براى افزايش آن كوشش مى‌كند؛ ولى اگر گرفتار غرور گردد و اعمال ناچيز خود را بزرگ ببيند هرگز به فكر افزايش نمى‌افتد.

تعبير به «مورد» اشاره به روز قيامت است كه انسان در آن وارد مى‌شود و تعبير

[1]. اين حديث با تعبيرات مختلف و با يك مضمون در بحارالانوار، ج 39، ص 1، و در كتب ديگر از قبيل اقبال، ص 467 و ينابيع الموده قندوزى، ج 1، ص 282، مستدرك حاكم، ج 3، ص 32 نيز نقل شده است.