شرح و تفسير غربت واقعى‌

امام عليه السلام در اين گفتار بسيار كوتاه و پرمعنايش به اهميت دوستان صميمى اشاره كرده مى‌فرمايد: «از دست دادن دوستان غربت است»؛

(فَقْدُ الْأَحِبَّةِ غُرْبَةٌ)

. روشن است كه انسان در وطن علاقه‌هاى فراوانى دارد؛ كه در مسائل مادى و معنوى از آنها بهره مى‌گيرد و احساس تنهايى نمى‌كند چون در وطن خويش است و در مشكلات بدون پناه نيست، آرامش خاطر دارد و احساس امنيت مى‌كند؛ ولى در غربت و دورى از وطن همه اينها را از دست مى‌دهد، خود را تنهاى تنها مى‌بيند؛ بدون يار و ياور و بى پناه و بدون آرامش.

امام مى‌فرمايد: انسان اگر در وطن خويش هم باشد ولى دوستان را از دست دهد گويى در غربت و دور از وطن است.

همين مضمون در نامه 31 كه اندرزنامه امام به فرزند دلبندش امام حسن مجتبى عليه السلام است به صورت ديگرى نقل شده فرمود:

«الْغَريبُ مَنْ لَيْسَ لَهُ حَبيبٌ؛

غريب كسى است كه دوستى ندارد».

در حديث ديگرى از مستدرك الوسائل‌ از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده است كه فرمود:

«الْمَرْءُ كَثيرٌ بِأخيهِ؛

انسان به وسيله برادران (دينى) خود كثرت و فزونى مى‌يابد». [1]

[1]. مستدرك الوسائل، ج 9، ص 70، ح 3.