شرح و تفسير اركان ايمان‌

امام عليه السلام در اين كلام جامع، تفسيرى براى ايمان ذكر كرده كه در هيچ منبع ديگرى به اين گستردگى و وضوح ديده نمى‌شود؛ ايمان را فراتر از جنبه‌هاى عقيدتى، از جنبه‌هاى عملى و رفتارى نيز مورد توجه قرار داده است و تمام ريزه‌كارى‌ها و نكات دقيقى را كه در تشكيل ايمان مؤثر است برشمرده است.

نخست ايمان را بر چهار پايه و هر يك از پايه‌ها را بر چهار پايه ديگر استوار دانسته كه مجموعاً شانزده اصل از اصول ايمان (عقيدتى و عملى) را تشكيل مى‌دهد و به يقين اگر كسى بتواند اين اصول شانزده‌گانه را در خود زنده كند در اوج قله ايمان قرار خواهد گرفت و چنين ايمانى است كه مى‌تواند دنيا را به سوى امنيت و آرامش و عدل و داد رهبرى كند و انسان را به مقام قرب پروردگار و اوج افتخار انسانى برساند.

همان‌گونه كه در ذيل اين حديث شريف خواهد آمد، امام براى كفر هم چهار ستون قائل شده است و همچنين براى شك و از كلام مرحوم سيّد رضى استفاده مى‌شود كه اين حديث شريف داراى ذيل قابل ملاحظه‌اى بوده كه سيّد رضى آن را از بيم طولانى شدن سخن حذف كرده و مطابق آنچه بعضى نقل كرده‌اند امام عليه السلام در ذيل، پايه‌هاى نفاق را نيز مشروحا بيان فرموده است.

همان‌گونه كه در شرح مصدر اين كلام حكمت‌آميز آمد در اين‌كه سؤال كننده‌