شرح و تفسير برترين زهد

امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه و گهربارش مى‌فرمايد: «برترين نوع پارسايى مخفى داشتن پارسايى است»؛

(أَفْضَلُ الزُّهْدِ إِخْفَاءُ الزُّهْدِ)

. اين سخن اشاره به برنامه‌اى است كه زاهدان ريايى در آن عصر و اين عصر براى جلب قلوب مردم انتخاب مى‌كردند؛ لباس‌هاى ساده و مندرس و گاه از كرباس و خانه‌اى محقر و طعامى بسيار ساده براى خود برمى‌گزيدند تا مردم به آنها اقبال كنند و گاه آنها را مستجاب الدعوه پندارند و از اين طريق مقامى در اجتماع پيدا كنند و يا اموالى را پنهانى گرد مى‌آوردند. بسيار مى‌شد كه زندگانى درونى و بيرونى آنها با هم بسيار متفاوت بود و با توجه به اين‌كه رياكارى نوعى شرك و خودپرستى است آنها گرچه ظاهرا زاهد ولى در باطن مشرك بودند و گاه سرچشمه خطراتى براى جامعه مى‌شدند.

زاهد واقعى آن كس نيست كه به سراغ دنيا رفته، ولى چون آن را به چنگ نياورده ناچار لباس زهد به خود پوشيده است. زاهد واقعى كسى است كه دنيا به سراغش آمده و او آن را نپذيرفته و زندگى زاهدانه را بر نعيم دنيا ترجيح داده است. همان‌گونه كه امير مؤمنان على عليه السلام در خطبه 32 از خطب نهج‌البلاغه مى‌فرمايد:

«وَمِنْهُمْ مَنْ أَبْعَدَهُ عَنْ طَلَبِ الْمُلْكِ ضُئُولَةُ نَفْسِهِ وَانْقِطَاعُ سَبَبِهِ فَقَصَرَتْهُ الْحَالُ عَلَى حَالِهِ فَتَحَلَّى بِاسْمِ الْقَنَاعَةِ وَتَزَيَّنَ بِلِبَاسِ أَهْلِ الزَّهَادَةِ وَلَيْسَ مِنْ ذَلِكَ فِي‌