شرح و تفسير اگر حق ما را بگيرند ...

اين جمله حكمت‌آميز خواه مقارن ايام سقيفه گفته شده باشد يا در شوراى شش نفره عمر براى انتخاب خليفه پس از او، اشاره به مسئله خلافت دارد كه حق مسلّم اهل‌بيت و امير مؤمنان على عليه السلام بود. مى‌فرمايد: «ما را حقى است كه اگر به ما داده شود (آزاديم) وگرنه (همچون اسيران و بردگانى خواهيم بود كه) در عقب شتر سوار خواهيم شد، هرچند زمانى طولانى اين سير در تاريكى بگذرد»؛

(وَقَالَ عليه السلام: لَنَا حَقٌّ، فَإِنْ أُعْطِينَاهُ، وَإِلَّا رَكِبْنَا أَعْجَازَ الْإِبِلِ، وَإِنْ طَالَ السُّرَى‌)

. با توجه به اين‌كه «اعجاز» جمع «عَجُز» به معناى پشت و «سُرى» به معناى سير شبانه است مفسران در اين‌كه منظور از اين تشبيه چيست، احتمالاتى داده‌اند: مرحوم سيّد رضى مى‌گويد: «اين كلام از سخنان لطيف و فصيح امام است و معناى آن اين است كه اگر حق ما به ما داده نشود همچون افراد خوار و بى‌مقدار خواهيم بود و اين بدان سبب است كه كسى كه پشت سر ديگرى سوار بر مركب مى‌شود در قسمت عقب مركب خواهد بود، همچون برده و اسير و مانند آنها»؛

(قالَ الرَّضيُ وَهذا مِنْ لَطيفِ الْكَلامِ وَفَصيحِهِ وَمَعْناهُ أنّا إنْ لَمْ نُعْطَ حَقَّنا كُنّا أذِلّاءُ وَذلِكَ أنَّ الرَّديفَ يَرْكَبُ عَجُزَ الْبَعيرِ كَالْعَبْدِ وَالْأسيرِ وَمَنْ يَجْرى مَجْراهُما)

. تفسير ديگر اينكه منظور اين است اگر حق ما را به ما ندهند به زحمت‌