شرح و تفسير نتيجه تسليم در برابر آرزوها

امام عليه السلام در اين گفتار كوتاه و حكمت‌آميز خود به مسئله طول آرزوها و سرنوشتى كه دامان انسان را مى‌گيرد اشاره كرده مى‌فرمايد: «كسى كه در مسير آرزوها گام بردارد در (دام) مرگ خواهد افتاد»؛

(مَنْ جَرَى فِي عِنَان أَمَلِهِ عَثَرَ بِأَجَلِهِ‌ [1])

. أمل به معناى هر نوع آرزو است؛ خواه آرزوى معقول باشد يا نامعقول، از اين رو اين واژه در مورد معصومان و اشخاص برجسته نيز به كار رفته آنها را كعبه آمال مى‌نامند و حتى خداوند به عنوان «منتهى الأمل» شمرده شده كه همان آخرين نقطه آرزو است. در مناجات مفتقرين از مناجات پانزده‌گانه امام سجاد عليه السلام مى‌خوانيم:

«يا مُنْتَهى‌ أَمَلِ الْآمِلينَ»

و در حديث نيز از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده كه فرمود:

«الْأَمَلُ رَحْمَةٌ لِأُمَّتِي وَلَوْ لَاالْأَمَلُ مَا رَضَعَتْ وَالِدَةٌ وَلَدَهَا وَلَا غَرَسَ غَارِسٌ شَجَراً؛

آرزو مايه رحمت براى امت من است و اگر آرزو نبود هيچ مادرى فرزندش را شير نمى‌داد و هيچ باغبانى درختى نمى‌كاشت». [2] زيرا آرزوهاست كه انسان را به تلاش و كوشش براى رسيدن به اهداف برتر و بالاتر وا مى‌دارد.

[1]. «با» در «بِأجَلِهِ» همان‌گونه كه جمعى از محققان گفته‌اند به معناى «فى» است؛ يعنى چنين شخصى كه اختيار خود را به دست آرزوها سپرده در مرگش سقوط مى‌كند در حالى كه عمل مثبتى انجام نداده است.

[2]. بحارالانوار، ج 74، ص 175.