موضوعات ثابت و فطرى تشريع شده مانند نماز و روزه و حج و ... كه تغييرپذير نيست، همچون قوانين ثابتى كه در جهان آفرينش حكمفرماست و احكامى كه بر اساس موضوعات متغير وارد شده است كه با تغيير موضوع، حكم عوض مى‌شود؛ مثلا ما مى‌دانيم خريد و فروش خون و اعضاى بدن انسان در سابق جزء محرمات بود، زيرا هيچ فايده مباحى نداشت ولى امروز كه براى نجات جان مصدومان يا پيوند اعضا آثار حيات‌بخش دارد كاملًا قابل خريد و فروش به قيمت‌هاى بالاست. امثال اين احكام در ميان احكام اسلامى كم نيست.

مسئله رنگ‌آميزى موهاى سفيد كه در اين كلام نورانى به آن اشاره شده است نيز از همين قبيل بوده، زيرا پغمبر اكرم در زمانى كه يارانش كم و در ميان اين عده كم جمعى از ريش‌سفيدان بودند اين دستور را صادر كرد تا چهره پيرمردان جوان شود و سبب ترس دشمن گردد. (علاوه بر اين‌كه در روحيه خود آنها نيز اثر مى‌گذارد و روح جوانى در آنها جوانه مى‌زند.) ولى هنگامى كه شرايط عوض شد و جمعيت مسلمانان آن اندازه فزونى يافت كه وجود پيرمردان محاسن سفيد در ميان آنها تأثيرى در قوت و قدرت مسلمانان نداشت، طبعاً حكم هم عوض مى‌شود. [1]

واضح است كه حديث «حَلالُ مُحَمَّد» اشاره به بخش اول است. شبيه اين موضوع چيزى است كه در بعضى از روايات آمده است كه از امام باقر عليه السلام سؤال شد كه ما شنيده‌ايم پيغمبر (و يارانش) در طواف با سرعت و شبيه دويدن حركت مى‌كردند آيا ما هم اين‌گونه عمل كنيم و يا به طور معمولى راه برويم؟ آن بزرگوار

[1]. منظور از تغيير موضوع اين نيست كه خون يا اعضا عوض مى‌شود و يا اين‌كه خضاب تبديل به چيز ديگرى مى‌شود، بلكه مقصود آن است كه شرايط و ملاك و فلسفه حكم تغيير مى‌يابد؛ فلسفه‌اى كه به منزله قيد موضوع است. مثلًا خون بى‌فايده و مفيد دو موضوع است و خضاب زمان ضعف مسلمانان و خضاب زمان قوت دو موضوع محسوب مى‌شود.