كشورى را در محاصره اقتصادى و به صورت ابزارى براى دست سياست‌مداران قرار مى‌دهند و گاه بالعكس سياست‌مداران به صورت ابزارى در دست آنها عمل مى‌كنند. آن گونه كه در دنياى امروز بسيار ديده مى‌شود.

به همين دليل اميرمؤمنان عليه السلام در ذيل اين جملات به آنها هشدار داده و خطاب به مالك مى‌فرمايد: «بدان با تمام آنچه گفتم در ميان آنها جمع كثيرى هستند به‌شدّت تنگ نظر و بخيلِ زشت كار و احتكار كننده مواد مورد نياز مردم و اجحاف كننده در تعيين قيمت‌ها و اينها موجب زيان براى توده مردم و عيب و ننگ بر زمامدارانند»؛

(وَاعْلَمْ- مَعَ ذَلِكَ- أَنَّ فِي كَثِيرٍ مِنْهُمْ ضِيقاً [1] فَاحِشاً، وَشُحّاً [2]

قَبِيحاً، وَاحْتِكَاراً لِلْمَنَافِعِ، وَتَحَكُّماً فِي الْبِيَاعَاتِ‌ [3]، وَذَلِكَ بَابُ مَضَرَّةٍ لِلْعَامَّةِ وَعَيْبٌ‌

عَلَى الْوُلَاةِ)

. امام در اين تعابير كوتاه و پرمعنا چهار نقطه ضعف مهم را كه ممكن است دامنگير تجار و صنعتگران شود بر مى‌شمارد:

يكم: تنگ نظرى فاحش، اشاره به آنها كه انحصار طلبند و تنها به منافع خود مى‌انديشند و حاضر نيستند ديگرى در تجارت و صنعت پرورش پيدا كند.

دوم: بخل قبيح، اشاره به كسانى كه حاضر نيستند چيزى از درآمد خود را در كارهاى خير و به نفع محرومان جامعه مصرف كنند.

سوم: احتكار كه سبب مى‌شود اجناس را هنگام فراوانى ارزان بخرند و براى روز كميابى انبار كنند تا بسيار گران بفروشند.

چهارم: تحكم بر قيمت‌گذارى‌ها بدون توجّه به منافع مردم و قدرت خريد

[1]. «ضيق» در اينجا به معناى سخت گيرى در معامله است‌

[2]. «شح» همان‌گونه كه راغب در كتاب مفردات آورده به معناى بخل توأم با حرص است كه به صورت عادت در آمده‌

[3]. «البياعات» جمع «بياعة» بر وزن «زيارة» به معناى متاع است و منظور از «تحكم در بياعات» تعيين نرخ‌ظالمانه براى متاع‌هاست‌