فقرا و نيامندان برسد و ما زاد آن را نزد ما بفرست تا ميان نيازمندانى كه در اينجا هستند تقسيم كنيم.

به مردم مكه دستور ده تا از كسانى كه در اين شهر مسكن مى‌گزينند اجاره بها نگيرند، زيرا خداوند سبحان مى‌فرمايد: «و در اين سرزمين «عاكف» و «بادى» يكسانند؛ منظور از «عاكف» كسى است كه در آن سرزمين اقامت دارد و منظور از «بادى» كسى است كه از غير اهل مكه براى حج به مكه مى‌آيد. خداوند ما و شما را توفيق انجام اعمالى دهد كه موجب رضا و محبّت اوست والسلام.

شرح و تفسير ضرورت رسيدگى به نيازمندان و امور مربوط به حج‌

گرچه مخاطب در اين نامه «قثم بن عباس» فرماندار مكه است‌ [1] ولى دستورات جامعى در آن داده شده كه قسمت عمده آن شامل حال همه مديران در سطوح مختلف اجتماعى مى‌شود و سزاوار است همه گوش جان به آن بسپارند و آنها را به كار بندند.

در بخش اوّل اين نامه چند دستور مهم به او مى‌دهد. نخست مى‌فرمايد: «اما بعد (از حمد و ثناى الهى) مراسم حج (و زيارت خانه خدا را به نحو احسن) براى مردم برپا دار»؛

(أَمَّا بَعْدُ، فَأَقِمْ لِلنَّاسِ الْحَجَّ)

. مى‌دانيم مراسم حج اگر با مديريت صحيح انجام شود هم بجا آورندگان حج خاطره خوبى از اين عبادت پرفيض مى‌برند و هم آثار و بركاتى براى همه مسلمانان دارد، زيرا اين برنامه همان‌گونه كه در روايات فلسفه احكام آمده است، براى تقويت پايه‌هاى آيين اسلام است:

«وَالْحَجَّ تَقْوِيَةً لِلدِّينِ». [2]

[1]. درباره شخصيت «قثم بن عباس» در ذيل نامه 33 بحث‌هايى مطرح كرده‌ايم و در پايان شرح اين نامه نيزمطالب ديگرى خواهيم گفت‌

[2]. بحارالانوار، ج 6، ص 110