هواى نفس و انحراف از فرمان خدا) حفظ كنى و براى رسيدن به پاداش الهى با تمام توان در خدمت به رعيت بكوشى. آنچه در اين راه از منافع (معنوى) عايد تو مى‌شود از مشكلات و ناراحتى‌هايى كه دامنگير تو مى‌گردد (به مراتب) بيشتر است. والسلام.

شرح و تفسير بايد به همه با يك چشم نگاه كنى‌

مخاطب در اين نامه «اسود بن قطبه» است. در اينكه او جزء صحابه پيامبر بوده يا تابعين و كسانى كه پس از پيامبر آمده‌اند گفت‌وگوست. در مجموع، وى فرد شناخته شده‌اى در كتب رجال نيست؛ ولى از اينكه مقام والايى در عصر اميرمؤمنان على عليه السلام داشته معلوم مى‌شود مسلمان با شخصيتى بوده است.

«حلوان»؛ (بر وزن سبحان) يكى از مناطق غربى ايران و نزديك به مرزهاى عراق بوده است و تعبير به «صاحب جند» (فرمانده لشكر) با توجّه به اينكه امام عليه السلام در نامه‌اش درباره والى سخن مى‌گويد نشان مى‌دهد كه تنها مسئوليت فرماندهى منهاى فرماندارى را نداشته بلكه هم والى آن منطقه بوده و هم فرمانده لشكر.

امام عليه السلام در بخش اوّل اين نامه چهار سفارش مهم به «اسود» مى‌كند، نخست به‌سراغ مهم‌ترين چيزى مى‌رود كه مانع سعادت انسان‌هاست؛ يعنى هواى نفس و «اسود» را از آن برحذر مى‌دارد و مى‌فرمايد: «اما پس (از حمد و ثناى الهى) زمامدار، هرگاه دنبال هوا و هوس‌هاى گوناگون خويش باشد در بسيارى از موارد او را از عدالت باز مى‌دارد»؛

(أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّ الْوَالِيَ إِذَا اخْتَلَفَ هَوَاهُ مَنَعَهُ ذَلِكَ كَثِيراً مِنَ الْعَدْلِ)

. تعبير به‌

«اخْتَلَفَ هَوَاهُ»

ممكن است اشاره به هوا و هوس‌هاى گوناگون باشد؛