آنها بده) زيرا اين كار سبب تقويت آنها در اصلاح خويشتن مى‌شود و ايشان را از خيانت در اموالى كه زير نظرشان است بى‌نياز مى‌سازد و اضافه بر اين حجتى در برابر آنهاست اگر از دستورات تو سرپيچى كنند يا در امانت تو خيانت ورزند.

سپس با فرستادن مأموران مخفىِ راستگو و وفادار كارهاى آنان را تحت نظر بگير، زيرا بازرسى مداومِ پنهانى سبب تشويق آنها به امانت‌دارى و مدارا كردن به زيردستان و مراقبت از معاونان مى‌شود.

و هرگاه يكى از آنها (از كارگزاران تو) دست به سوى خيانت دراز كند و مأموران مخفى‌ات متفقاً نزد تو بر ضد او گزارش دهند به همين مقدار به عنوان گواه و شاهد قناعت كن و مجازاتِ‌بدنى را در حق او روا دار و به مقدارى كه در كار خود خيانت كرده كيفر ده سپس (از نظر روانى نيز او را مجازات كن و) وى را در مقام خوارى بنشان و داغ خيانت را بر او نه و قلاده اتهام تهمت را به گردنش بيفكن (و او را چنان معرفى كن كه عبرت ديگران گردد).

شرح و تفسير مراقبت دقيق از كارگزاران‌

امام عليه السلام در اين بخش از عهدنامه به مطلب مهم ديگرى؛ يعنى بيان صفات كارگزاران حكومت مى‌پردازد و مى‌فرمايد: «سپس در امور مربوط به كارگزارنت دقت كن و آنها را با آزمون و امتحان و نه از روى «تمايلات شخصى» و «استبداد و خودرأيى» به كار گير زيرا اين دو كانونى از شعب ظلم و خيانت‌اند»؛

(ثُمَّ انْظُرْ فِي أُمُورِ عُمَّالِكَ فَاسْتَعْمِلْهُمُ اخْتِبَاراً، وَلَا تُوَلِّهِمْ مُحَابَاةً [1] وَأَثَرَةً [2]، فَإِنَّهُمَا جِمَاعٌ مِنْ‌

[1]. «مُحاباة» به معناى تمايلات شخصى و بخشيدن چيزى به كسى به موجب رابطه خاص است. از ريشه «حَبْو» بر وزن «حمد» به معناى بخشيدن و عطا كردن گرفته شده است‌

[2]. «أثَرَة» به معناى استبداد و خودرأيى در كارها و بدون مشورت عمل كردن از ريشه «أَثَر» بر وزن «خبر» به معناى تأثيرگذارى يا مقدم داشتن خويشتن بر ديگرى گرفته شده است‌