زمامدارى‌ات مانع از آن شود كه حق اولياى مقتول را بپردازى (و رضايت آنها را جلب كنى).

شرح و تفسير از ريختن خون بيگناهان بپرهيز

امام عليه السلام در اين بخش از عهدنامه مسأله بسيار مهم ديگرى را عنوان مى‌كند و آن احترام به خون انسان‌هاست، حضرت با تعبيرات متعدد و مؤكد مالك اشتر را از اين امر به پرهيز وامى‌دارد. به يقين مالك كسى نبود كه خون بى‌گناهى را بريزد، بلكه منظور از اين سخن آن است كه به هنگامى كه فرمان قتل افراد مهدور الدم را صادر مى‌كند، نهايت دقت را به خرج دهد مبادا بى‌گناهى به اشتباه كشته شود.

نخست مى‌فرمايد: «از ريختن خونِ ناحق شديداً بپرهيز»؛

(إِيَّاكَ وَالدِّمَاءَ وَسَفْكَهَا [1] بِغَيْرِ حِلِّهَا)

. اين جمله در واقع از قبيل توضيح بعد از اجمال است؛ نخست مى‌فرمايد: از خون‌ها بپرهيز بعد آن را توضيح مى‌دهد كه منظور ريختن خون ناحق است.

آن‌گاه در ادامه سخن پيامدهاى شوم و مرگبار اين عمل بسيار زشت را بيان مى‌كند و مى‌فرمايد: «زيرا هيچ چيز در نزديك ساختن انتقام الهى و مجازاتِ شديدتر و سرعتِ زوال نعمت و پايان بخشيدن به حكومت‌ها، همچون ريختن خونِ به ناحق نيست»؛

(فَإِنَّهُ لَيْسَ شَيْ‌ءٌ أَدْنَى لِنِقْمَةٍ، وَلَا أَعْظَمَ لِتَبِعَةٍ [2]، وَلَا أَحْرَى‌

[1]. «سَفْك» در اصل به معناى ريختن خون يا ريختن اشك از ديدگان است؛ ولى غالباً در همان خون‌ريزى استعمال مى‌شود

[2]. «تَبِعَة» در اصل از «تَبَع» به معناى متابعت و پيروى كردن و دنبال چيزى رفتن گرفته شده و سپس به‌مجازات و كيفر كه به دنبال اعمال انسان دامان او را مى‌گيرد اطلاق شده است و در جمله بالا همين معنا اراده شده است‌