حق ما مبارزه كردى تا به آنچه مى‌خواستى رسيدى و نمى‌دانم شايد اين آزمايشى براى شماست و مايه بهره‌گيرى تا مدتى معين (جمله اخير برگرفته از آيه 111 از سوره انبياست كه مى‌فرمايد: «وَإِنْ أَدْرِى لَعَلَّهُ فِتْنَةٌ لَّكُمْ وَمَتاعٌ إِلى‌ حِينٍ» است. [1]

از اين نامه معاويه به ابن عباس و همچنين نامه او به امام عليه السلام به خوبى استفاده مى‌شود كه او بى‌شرمانه قتل عثمان را كه خودش در آن سهيم بود براى رسيدن به اهدافش به هر كس كه مايل بود نسبت مى‌داد تا مردم جاهل را بر ضد او بشوراند و او را در برابر خواسته‌هاى خود تسليم كند در حالى كه تمام شواهد تاريخى نشان مى‌دهد كه او در باطن خواهان قتل عثمان بود و گامى براى يارى او بر نداشت در حالى كه عثمان صريحاً از وى كمك خواسته بود. به تعبير محمد بن مسلمه انصارى كه در پاسخ معاويه نگاشت: تو در حيات عثمان دست از ياريش برداشتى و بعد از مرگش به ياريش برخاستى‌

(وَلَئِنْ كُنْتَ نَصَرْتَ عُثْمْانَ مَيّتاً لَقَدْ خَذَلْتَهُ حَيّاً).. [2]

در جلد اوّل همين كتاب (پيام امام اميرالمؤمنين عليه السلام) صفحه 421 و جلد 2، صفحه 480 و جلد 3، صفحه 226 توضيحات قابل توجهى درباره نامه امام عليه السلام به معاويه براى بيعت و اشاره‌اى به علل قتل عثمان آمده است.

[1]. شرح نهج‌البلاغه ابن ابى الحديد، ج 16، ص 154.

[2]. صفين، ص 76.