تقسيم كند؛ نيمى را در راه رضاى خدا بدهد و نيمى را براى خويشتن نگه دارد.

وقت و فكر و امكانات ديگر خود را نيز به همين گونه تقسيم كند تا دست‌كم انصاف را رعايت كرده باشد، هرچند به مقام والاى ايثار نرسيده باشد.

البته اين كار، كار آسانى نيست، زيرا هميشه انسان مايل است كفه خويشتن و نزديكان خود را سنگين‌تر از كفه ديگران كند، لذا در خبرى از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم كه به يكى از ياران خود فرمود: «آيا مى‌خواهى سخت‌ترين چيزى را كه خداوند بر مردم واجب كرده است براى تو بازگو كنم؟ آن‌گاه امام عليه السلام سه چيز را بر شمرد و آن سه چيز اين بود:

«إِنْصَافُ النَّاسِ مِنْ نَفْسِكَ وَمُوَاسَاتُكَ أَخَاكَ وَذِكْرُ اللَّهِ فِي كُلِّ مَوْطِن؛

رعايت انصاف درباره مردم نسبت به خويشتن و مواسات با برادران دينى داشتن و در هر حال به ياد خدا بودن». [1]

تفاوت در ميان انصاف و مواسات ظاهراً از اين جهت است كه انصاف در مورد حقوق و مواسات درباره تمام مواهب زندگى است.

آن‌گاه امام عليه السلام در ادامه اين سخن دليلى براى گفتار خود ذكر مى‌كند كه در واقع، مُركب از صغرا و كبرا و نتيجه است. مى‌فرمايد: «زيرا اگر چنين نكنى (و انصاف را رعايت ننمايى) ستم خواهى كرد و كسى كه به بندگان خدا ستم كند خداوند پيش از بندگانش دشمن او خواهد بود و كسى كه خداوند دشمن او باشد عذرش را نمى‌پذيرد و در مقام نبرد با خداست تا زمانى كه دست از ستم بردارد و توبه كند»؛

(فَإِنَّكَ إِلَّا تَفْعَلْ تَظْلِمْ! وَمَنْ ظَلَمَ عِبَادَ اللَّهِ كَانَ اللَّهُ خَصْمَهُ دُونَ عِبَادِهِ، وَمَنْ خَاصَمَهُ اللَّهُ أَدْحَضَ‌ [2] حُجَّتَهُ، وَكَانَ لِلَّهِ حَرْباً حَتَّى يَنْزِعَ‌ [3] أَوْ يَتُوبَ).

[1]. كافى، ج 2، ص 145، ح 8.

[2]. «أدْحَضَ» از ريشه «دَحْض» بر وزن «محض» به معناى باطل شدن است و هنگامى كه به باب افعال مى‌رود به معناى ابطال نمودن است. باطل كردن حجت در اينجا به معناى عدم پذيرش عذر است.

[3]. «يَنْزِع» از ريشه «نَزْع» بر وزن «نظم» به معناى بركندن و جدا كردن و رها نمودن است. بايد توجّه داشت كه در جمله بالا تناسب ايجاب مى‌كند كه «او» به معناى واو باشد. در بعضى از نسخ نهج‌البلاغه به جاى «او» واو نوشته شده است.