آنجا كه به من گفت: اى محمد كسى كه ولىّ مرا خوار و ذليل دارد در مقام جنگ با من بر آمده است و كسى كه با من به محاربه برخيزد با او محاربه مى‌كنم (و او را در هم مى‌شكنم)». [1]

امام عليه السلام دليل عدم جنگ با خدا را در اين عبارت دو چيز گرفته است يكى نياز به عفو و رحمت خدا و ديگرى پرهيز از عقوبت و عذاب الهى.

در دومين و سومين توصيه مى‌فرمايد: «و هرگز از عفو و بخششى كه نموده‌اى پشيمان نباش و از كيفرى كه داده‌اى به خود مبال و شادى نكن»؛

(وَلَا تَنْدَمَنَّ عَلَى عَفْوٍ، وَلَا تَبْجَحَنَ‌ [2] بِعُقُوبَةٍ).

اين سخن اشاره به اين است كه تا مى‌توانى جانب عفو را بگير و كمتر مجازات كن، زيرا اگر اثر كيفر در كوتاه مدّت باشد اثر عفو در دراز مدّت خواهد بود.

البته اين حكمى است كه در مورد غالب مردم صادق است؛ ولى در برابر اقليتى كه عفو در آنها نتيجه معكوس دارد و بر ترس و ضعف عفو كننده حمل مى‌شود، بايد شدّت عمل به خرج داد.

در چهارمين توصيه مى‌افزايد: «هرگز به هنگامى كه خشمگين مى‌شوى و راه چاره‌اى براى آن مى‌يابى به انجام اقدام خشن شتاب مكن (و تصميم ناگهانى مگير)»؛

(وَلَا تُسْرِعَنَّ إِلَى بَادِرَةٍ [3] وَجَدْتَ مِنْهَا مَنْدُوحَةً [4]).

[1]. كافى، ج 2، ص 353، ح 10.

[2]. «تَبْجَحَنَّ» از ريشه «بَجَح» بر وزن «وجب» به معناى شادى كردن و افتخار نمودن است.

[3]. «بادرة» حركات و افعال شتاب‌زده‌اى است كه از انسان به هنگام خشم و غضب سر مى‌زند. از ريشه «بدور» بر وزن «صدور» به معناى سرعت كردن گرفته شده است.

[4]. «مندوحة» به معناى وسعت و راه چاره است از ريشه «نَدْح» بر وزن «مدح» به معناى وسعت بخشيدن گرفته شده. اين واژه ممكن است اسم مفعول باشد به معناى جايى كه آن را وسيع ساخته‌اند يا اسم مكان به معناى مكان وسيع و گسترده.