مى‌كاهد و آنچه از نيروى عقلت از دست رفته به تو باز مى‌گرداند. از دعوى همتايى با خداوند در عظمتش برحذر باش و از تشبه به او در جبروتش خود را بركنار دار، زيرا خداوند هر جبارى را ذليل و هر فرد خودپسند متكبّرى را خوار مى‌دارد.

شرح و تفسير هرگز مغرور مباش!

امام عليه السلام در اين بخش از عهدنامه به هفت توصيه مهم ديگر مى‌پردازد.

نخست مى‌فرمايد: «هرگز خود را در مقام نبرد با خدا قرار نده، زيرا تاب كيفر او را ندارى و از عفو و رحمت او بى‌نياز نيستى»؛

(وَلَا تَنْصِبَنَّ نَفْسَكَ، لِحَرْبِ اللَّهِ فَإِنَّهُ لَايَدَ لَكَ بِنِقْمَتِهِ، وَلَا غِنَى بِكَ عَنْ عَفْوِهِ وَرَحْمَتِهِ).

منظور از جنگ با خدا- آن‌گونه كه بسيارى از شارحان نهج‌البلاغه استنباط كرده‌اند- همان ظلم و ستم بر بندگانش و تضييع حقوق آنهاست نه هرگونه معصيت و گناه. درست است كه همه گناهان زشت و ناپسندند؛ ولى تعبير به «حرب اللَّه» چيزى بيشتر از آن را مى‌طلبد.

شاهد اين سخن حديثى است كه امام صادق عليه السلام از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل مى‌كند كه فرمود:

«لَقَدْ أَسْرَى رَبِّي بِي فَأَوْحَى إِلَيَّ مِنْ وَرَاءِ الْحِجَابِ مَا أَوْحَى وَشَافَهَنِي إِلَى أَنْ قَالَ لِي يَا مُحَمَّدُ مَنْ أَذَلَّ لِي وَلِيّاً فَقَدْ أَرْصَدَنِي بِالْمُحَارَبَةِ وَمَنْ حَارَبَنِي حَارَبْتُهُ؛

هنگامى كه پروردگارم مرا به معراج برد از پشت حجاب‌هاى (معنوى) به من آنچه را كه مى‌بايست وحى كرد و در حضور نيز (آنچه بايد بگويد) فرمود [1] تا

[1]. مشابه اين تعبير در قرآن مجيد آمده است: «وَما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْياً أَوْ مِنْ وَراىِ حِجابٍ‌أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا» (شورى، آيه 51) پيام الهى گاه مستقيما بر قلب پيغمبر نازل مى‌شد و گاه همچون صدايى كه موسى در كوه طور شنيد و گاه از طريق فرستادن فرشته وحى كه در روايات بالا تنها به قسمت اوّل و دوم اشاره شده است.