نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 10 صفحه : 346
از آنجا كه افطار روزه دار و حركت حجاج از عرفات در نظر عامه مردم روشن بود كه
با غروب آفتاب اين حركت شروع مىشده، امام عليه السلام همان را مقياس قرار داده
است.
تأخير انداختن نماز مغرب و افطار تا زمانى كه حمره مشرقيه از بالاى سر بگذرد
در واقع نوعى احتياط است و وقت، همان غروب آفتاب است. (البته به اعتقاد ما و جمعى
از فقهاى اهلبيت).
اينجا امام عليه السلام در واقع به آنچه ميان توده مسلمانان معروف و مشهور
بوده كه روزه دار چه زمانى افطار مىكند و حاجيان كى از عرفات كوچ مىكنند اكتفا
فرموده است.
در مرحله چهارم اشاره به وقت عشا كرده مىفرمايد: «و نماز عشا را از وقتى كه
شفق پنهان مىگردد تا ثلث شب با آنان (مردم) بجا آوريد»؛
بايد ديد كه منظور از شفق در اينجا حمره مغربيه (شعاع سرخ رنگى كه در طرف مغرب
بعد از پنهان شدن خورشيد پيدا مىشود) است و يا سفيدى شفافى كه پس از پنهان شدن آن
شعاع سرخ رنگ تا مدتى باقى مانده است. هر دو احتمال در تفسير كلام امام عليه
السلام هست، زيرا شفق به هر دو گفته مىشود؛ ولى در ميان علماى شيعه معناى اوّل
مشهورتر است و امروزه در ميان اهل سنّت، معناى دوم غالباً ملاك عمل است، هرچند
فقهاى چهارگانه آنها با هم كاملًا اختلاف دارند.
در مرحله آخر و پنجم اشاره به آغاز وقت نماز صبح كرده مىفرمايد: «و نماز صبح
را هنگامى با آنها بخوانيد كه انسان مىتواند صورت رفيقش را ببيند و او را
بشناسد»؛