بخش دوم‌

أُوصِيكُمَا، وَجَمِيعَ وَلَدِي وَأَهْلِي وَمَنْ بَلَغَهُ كِتَابِي‌ [1]، بِتَقْوَى اللَّهِ، وَنَظْمِ أَمْرِكُمْ، وَصَلَاحِ ذَاتِ‌ [2] بَيْنِكُمْ، فَإِنِّي سَمِعْتُ جَدَّكُمَا صلى الله عليه و آله يَقُولُ: «صَلَاحُ ذَاتِ‌الْبَيْنِ أَفْضَلُ مِنْ عَامَّةِ الصَّلَاةِ وَالصِّيَامِ».

ترجمه‌

من شما و تمام فرزندان و خاندانم و كسانى را كه اين وصيت‌نامه‌ام به آنها مى‌رسد به تقواى الهى و نظم در كارهاى خود و اصلاح ذات البين توصيه مى‌كنم، زيرا من از جدّ شما صلى الله عليه و آله شنيدم كه مى‌گفت: «اصلاح ميان مردم از تمام نمازها و روزه‌ها برتر است».

شرح و تفسير برترين اصلاح ذات‌البين است‌

امام عليه السلام در اين بخش از وصيت‌نامه مخاطبان خود را گسترش داده و افزون بر فرزندانش امام حسن و امام حسين عليهما السلام، جميع فرزندان و خانواده و خويشاوندان و تمام كسانى را كه تا دامنه قيامت اين وصيت‌نامه به دست ايشان مى‌رسد، مخاطب قرار داده مى‌فرمايد: «من شما و تمام فرزندان و خاندانم‌

[1]. در روايتى طبق آنچه نويسنده مصادر نهج‌البلاغه آورده، آمده است: هنگامى كه طبيب معروف كوفه بعد ازمعاينه به امام عليه السلام عرض كرد كه من از حيات شما مأيوسم، امام عليه السلام دستور داد دوات و قلمى آوردند و اين وصيت‌نامه را نوشت. (مصادر نهج‌البلاغه، ج 3، ص 379).

[2]. «ذات» در اصل به معناى خلقت و بنيه و اساس چيزى است، گرچه در اصطلاح فلاسفه به عين و حقيقت‌اشيا اطلاق مى‌شود، بنابراين اصلاح يا صلاح ذات البين اشاره به برطرف ساختن كدورت‌ها و كينه‌ها از ريشه و اساس است.