خودش بازگرد و به او بگو تا خودش سرّ اين مطلب را بگويد. نزد او آمدم و گفتم: رسول خدا صلى الله عليه و آله دستور داده است خودت به من خبر دهى. گفت: اكنون مانعى ندارد مى‌گويم. (بدان) اگر تمام دنيا مال من باشد و از من بگيرند غمگين نمى‌شوم و اگر تمام دنيا را به من بدهند شادى نمى‌كنم و شب هنگام كه مى‌خوابم در دل من كينه و حسدى نسبت به هيچ‌كس نيست. عبد اللَّه گفت: ولى به خدا سوگند من چنين نيستم همه شب عبادت مى‌كنم و روزها غالباً روزه دارم؛ اما اگر از مال دنيا گوسفندى به من داده شود شاد مى‌شوم و اگر از من گرفته شود غمگين مى‌گردم و خداوند تو را برترى آشكارى بر ما داده است. [1]

آرى طبيعت دنيا چنين است كه روزى به دست مى‌آيد و روزى از دست مى‌رود نه اقبال آن قابل اطمينان است و نه ادبار آن.

در حديثى مى‌خوانيم: ابن عباس مى‌گويد: بعد از كلام رسول خدا صلى الله عليه و آله از كلام هيچ كس به اندازه نامه‌اى كه امام على بن ابى‌طالب عليه السلام نوشت بهره نگرفتم ايشان در نامه‌اى به من نوشت:

«أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ الْمَرْءَ يَسُوؤُهُ فَوْتُ مَا لَمْ يَكُنْ لِيُدْرِكَهُ وَيَسُرُّهُ دَرْكُ مَا لَمْ يَكُنْ لِيَفُوتَهُ فَلْيَكُنْ سُرُورُكَ بِمَا نِلْتَ مِنْ آخِرَتِكَ وَلْيَكُنْ أَسَفُكَ عَلَى مَا فَاتَكَ مِنْهَا وَمَا نِلْتَ مِنْ دُنْيَاكَ فَلَا تَكُن بِهِ فَرِحاً وَمَا فَاتَكَ مِنْها فَلَا تَأْسَ عَلَيْهِ حُزْناً وَلْيَكُنْ هَمُّكَ فِيمَا بَعْدَ الْمَوْتِ وَالسَّلَامُ؛

اما بعد (از حمد و ثناى الهى) انسان گاهى به سبب از دست رفتن چيزى ناراحت مى‌شود در حالى كه (بر حسب تقدير الهى و عالم اسباب) امكان وصول به آن وجود نداشته است و شادمان مى‌شود از چيزى كه هرگز از دست رفتنى نبوده است، بنابراين شادى تو بايد به چيزى باشد كه از آخرتت به دست آوردى و تاسف تو بر چيزى باشد كه از آخرت از دست مى‌دهى. والسلام». [2]

[1]. تفسير در المنثور، ذيل آيه 10 سوره حشر.

[2]. ميزان الحكمة، ج 3، باب حزن، روايت 3789. براى مطالعه بيشتر به تفسيرى كه در همين كتاب ذيل نامه 22 آمده است مراجعه شود.